(HTV) - Thị trường thương mại toàn cầu vừa chứng kiến những diễn biến khó lường khi Mỹ quyết định tạm hoãn áp mức thuế đối ứng 46% lên một số hàng hóa Việt Nam trong 90 ngày. Quyết định này mở ra một cục diện mới, đặc biệt đối với ngành nông sản Việt Nam.
Bởi theo Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 (sau Trung Quốc), chiếm tới 20,2% tổng kim ngạch nông lâm thủy sản của Việt Nam. Khoảng thời gian 90 ngày tới đây không chỉ là "thời gian vàng" để tăng tốc đơn hàng, mà còn là cơ hội quý giá để các doanh nghiệp chủ động củng cố nội lực và chuẩn bị chiến lược ứng phó dài hạn.
Thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam là Mỹ, chiếm tới 20,2% tổng kim ngạch nông lâm thủy sản của cả nước
Nhận diện thách thức và rủi ro
Sự phụ thuộc lớn vào một thị trường luôn tiềm ẩn rủi ro, điều mà nhiều doanh nghiệp nông sản Việt Nam đã nhận thức rõ. Bài học từ việc "bỏ trứng vào một giỏ" càng trở nên cấp thiết trước những biến động khó đoán.
Điển hình là trường hợp của Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuân Nguyên. Ông Lư Nguyễn Xuân Vũ - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuân Nguyên, cho biết: "60% thị trường của Xuân Nguyên là đi Mỹ". Doanh nghiệp này trước đó đã phải giảm thị phần tại Mỹ khi nước này áp thuế chống bán phá giá mật ong lên tới 61% từ 3 năm trước. Nay, với thông tin về khả năng áp thuế đối ứng 46% lên một số sản phẩm khác, Xuân Nguyên buộc phải chủ động tìm kiếm các phương án thay thế. "Sau chuyện áp thuế, Xuân Nguyên phải tìm thị trường khác và chúng tôi đã quay trở về nội địa," ông Vũ chia sẻ.
Trước việc áp thuế đối ứng 46% của Mỹ, thị trường xuất khẩu mật ong của Xuân Nguyên phải có các phương pháp thay thế khác
Chủ động đa dạng hóa và nâng cao năng lực
Trước bối cảnh đó, ngoài vai trò của các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng trong việc cung cấp thông tin kịp thời, hỗ trợ pháp lý và kết nối thị trường, sự nỗ lực tự thân của doanh nghiệp trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Nhiều công ty đã và đang thực hiện chiến lược đa dạng hóa thị trường và đối tác để giảm thiểu rủi ro.
Nhiều công ty, doanh nghiệp chủ động thích ứng linh hoạt, đa dạng hóa thị trường, đối tác
G.C Food là một ví dụ. Dù đã có mặt tại 22 quốc gia, doanh nghiệp sản xuất và chế biến nông sản thực phẩm này vẫn không ngừng mở rộng thị trường, đa dạng hóa đối tác. Ông Nguyễn Văn Thứ - Chủ tịch HĐQT G.C Food, tiết lộ kế hoạch: "Năm 2024 vào Ấn Độ, và thị trường này sẽ được phát triển trong năm nay. Doanh nghiệp sẽ mở rộng thêm vào Indonesia, Malaysia...". Song song đó, G.C Food xác định "mục tiêu ưu tiên là chuyển đổi số, xây dựng lại quy trình làm việc nhằm tối ưu hóa, ứng dụng công nghệ để nâng cao năng suất, tiết giảm chi phí nhiên liệu", đồng thời đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ sản xuất hiện đại, kiểm soát chất lượng và minh bạch truy xuất nguồn gốc.
Ông Nguyễn Văn Thứ - Chủ tịch HĐQT GC Food
Chế biến sâu - Hướng đi then chốt
Không chỉ tìm cách vượt qua sóng gió, đây là cơ hội để các doanh nghiệp tái cấu trúc, nâng cấp chuỗi giá trị và khẳng định bản lĩnh của một doanh nghiệp Việt trên sân chơi toàn cầu. Trong hành trình này, sự chủ động, linh hoạt và tinh thần đổi mới chính là chìa khóa giúp các doanh nghiệp vững vàng trước những biến động.
Bên cạnh đa dạng hóa thị trường, đẩy mạnh chế biến sâu được xem là giải pháp then chốt thứ hai. Ông Nguyễn Văn Mười - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhấn mạnh: "Cho dù có áp thuế hay không thì cũng cần đẩy mạnh chế biến sâu để nâng cao giá trị sản phẩm." Ông cho biết: "Năm 2024 Việt Nam xuất khẩu 7,15 tỷ USD, trong đó chế biến chỉ chiếm 20%, khoảng 1,45 tỷ USD." Như vậy ông Nguyễn Văn Mười nhận định thị trường đang có xu hướng tăng tiêu thụ sản phẩm chế biến sâu, do đó "cần phải thúc đẩy chế biến sâu, để tăng giá trị sản phẩm và hạn chế rủi ro khi biến động thị trường."
Ông Nguyễn Văn Mười - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam
Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương, khuyến khích doanh nghiệp "đẩy mạnh giá trị thương hiệu hàng hóa cũng như hàm lượng chế biến sâu và tỷ trọng khoa học công nghệ trong hàng hóa xuất khẩu của chúng ta," và tích cực "tìm kiếm thị trường mới như thị trường Nam Mỹ, Đông Âu, Trung Đông, Châu Phi."
Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương
Cần sự phân tích cụ thể và hành động nhanh chóng
Mặc dù mức thuế đối ứng tiềm năng là 46%, việc áp dụng cụ thể sẽ khác nhau tùy từng ngành hàng. Do đó, các hiệp hội và doanh nghiệp đang rất cần những phân tích, đánh giá chi tiết về biểu thuế dự kiến áp lên từng mặt hàng nông, lâm, thủy sản cụ thể của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp có cơ sở xây dựng giải pháp ứng phó phù hợp trước khi thời hạn 90 ngày tạm hoãn kết thúc.
Doanh nghiệp nông sản Việt Nam nắm bắt cơ hội tái cấu trúc, nâng cấp giá trị sản phẩm, đẩy mạnh chế biến sâu
Nhìn chung, biến động thị trường lần này vừa là thách thức, vừa là cơ hội để các doanh nghiệp nông sản Việt Nam tái cấu trúc, nâng cấp chuỗi giá trị và khẳng định bản lĩnh trên sân chơi toàn cầu. Sự chủ động, linh hoạt, tinh thần đổi mới và việc đầu tư vào công nghệ, chế biến sâu chính là chìa khóa để vượt qua sóng gió, vững vàng phát triển.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9