(HTV) - Ngày 07/5 vừa qua, sau khi ông Vladimir Putin nhậm chức Tổng thống Nga, toàn bộ nội các nước này đã từ chức theo quy định để thành lập chính phủ mới. Chỉ trong vòng chưa đến 10 ngày, Tổng thống Putin đã bổ nhiệm xong nội các mới.
Đây là chính phủ đầu tiên của Nga được thành lập theo quy định của hiến pháp sửa đổi năm 2020. Theo đó, trước khi được bổ nhiệm, tất cả các ứng viên sẽ được Quốc hội Nga xem xét và thông qua. Sau khi một trong hai viện của quốc hội chấp thuận, Tổng thống ký sắc lệnh bổ nhiệm thành viên chính phủ.
Thủ tướng Mikhail Mishustin là người đầu tiên được bổ nhiệm trong ngày 10/5 theo đề cử của Tổng thống Putin.
Đến ngày 15/5, ông Putin đã bổ nhiệm toàn bộ chính phủ mới của Nga, gồm 10 phó thủ tướng và 21 bộ trưởng. Số lượng các bộ không thay đổi so với chính phủ tiền nhiệm.
Tổng thống Putin đã giữ lại phần lớn nội các trước đó, chỉ bổ nhiệm 5 bộ trưởng mới bao gồm Aton Alikhanov của bộ công thương, Mikhail Degtyarev của Bộ Thể thao, Roman Starovoit của Bộ Giao thông, Sergey Tsivilev và Oksana Lut của Bộ Bông nghiệp.
Những người rời nội các gồm Phó Thủ tướng phụ trách các vấn đề môi trường Viktoria Abramchenko, Bộ trưởng Quốc phòng Sergey Shoigu, Bộ trưởng Năng lượng Nikolai Shulginov và Bộ trưởng thể thao Oleg Matytsin. Tuy nhiên, ông Shoigu đã được bổ nhiệm làm Thư ký Hội đồng An ninh Nga theo một sắc lệnh vào ngày 12/5.
Một số quan chức khác thay đổi vị trí của mình trong chính phủ, trong đó ông Andrey Belousov, người từng là Phó Thủ tướng thứ nhất, được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng.
Tân Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov. Nguồn ảnh: Tass
Các vị trí đáng chú ý khác gồm Giám đốc Cơ quan Tình báo Đối ngoại (SVR) Sergei Naryshkin, Giám đốc Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) Alexander Bortnikov đảm nhiệm và Ngoại trưởng Sergei Lavrov đều không thay đổi.
Năm bộ trưởng của các bộ nội vụ, ngoại giao, quốc phòng, tình trạng khẩn cấp và tư pháp sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp với tổng thống, còn các bộ trưởng còn lại là với thủ tướng.
Xét về mặt nhân sự, chính phủ mới của Nga thay đổi khoảng 13%, nhưng trong số đó lại có một điểm rất đáng chú ý là việc ông Sergei Shoigu chuyển sang làm Thư ký Hội đồng An ninh Nga, nhường lại vị trí Bộ trưởng Quốc phòng cho ông Andrey Belousov.
Sự thay đổi này được đánh giá là bất ngờ, khi ông Shoigu là Bộ trưởng Quốc phòng từ năm 2012 tới nay và là người tại nhiệm lâu nhất ở vị trí này trong lịch sử Nga. Bên cạnh đó, ông còn có mối quan hệ cá nhân gắn bó với Tổng thống Putin.
Việc ông Sergei Shoigu rời chức Bộ trưởng Quốc phòng là một bất ngờ. Nguồn ảnh: Sputnik
Một số phân tích ban đầu cho rằng ông Shoigu không tiếp tục được tin tưởng làm Bộ trưởng Quốc phòng là do ông đã có những chiến lược sai lầm trong giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ucraina, khiến quân đội Nga chịu nhiều thiệt hại nặng nề. Bên cạnh đó, Bộ Quốc phòng Nga gần đây cũng đang đối mặt với những bê bối nhận hối lộ, khiến ít nhất 5 người đã bị bắt.
Tuy nhiên, trong một cuộc họp với các quan chức quốc phòng ngày 15/5, Tổng thống Putin khẳng định ông Shoigu đã có những đóng góp lớn cho bộ quốc phòng và quân đội Nga.
Tổng thống Putin ghi nhận đóng góp của ông Shoigu
Theo ông Putin, việc bổ nhiệm ông Andrey Belousov là nhằm xử lý tốt hơn vấn đề kinh tế quân đội, khi đầu tư dành cho quốc phòng đang ngày càng tăng cao. Tỉ lệ ngân sách dành cho quốc phòng và an ninh của Nga trong năm 2024 là khoảng 8,7% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Con số này tương đương với thời kì cuối của Liên Xô trước khi tan rã.
Trách nhiệm của Bộ trưởng Quốc phòng Belousov
Theo Mark Galeotti, giám đốc Công ty tư vấn tình báo Mayak ở Anh, công việc của một bộ trưởng quốc phòng ở Nga trong thời chiến là đảm bảo quân đội được cung cấp mọi thứ cần thiết, trong khi các hoạt động tác chiến sẽ được giao cho Tổng tham mưu trưởng Valeri Gerasimov. Về cơ bản, đây là công việc quản trị kinh tế, vì vậy bổ nhiệm một nhà kinh tế như ông Belousov, người từng đề cập về việc đưa lĩnh vực quốc phòng thành động lực chính của nền kinh tế, là quyết định hợp lý.
Ông từng là bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế và Thương mại Nga trong giai đoạn 2006-2013 trước khi trở thành trợ lý kinh tế của Tổng thống Putin rồi được bổ nhiệm làm phó thủ tướng thứ nhất đầu năm 2020.
Nhà nghiên cứu Alexander Baunov của Trung tâm Carnegie Matx-cơ-va thì nhận định, việc bổ nhiệm một nhà kỹ trị như ông Belousov cho thấy ông Putin đang có kế hoạch sử dụng các nhà máy quốc phòng và thị trường quốc tế để giành chiến thắng trong cuộc xung đột tại Ucraina. Chiến lược này không dựa trên huy động quân và đột phá, mà dùng sức mạnh của ngành công nghiệp quốc phòng cùng kinh tế Nga để tăng áp lực dài hạn lên Ucraina.
Bên cạnh thay đổi về nhân sự cấp cao, quân đội Nga cũng có những chuyển biến về mặt chiến lược trên chiến trường Ucraina. Trong tháng 5 này, Nga đã mở hướng tấn công mới vào vùng Kharkov phía Bắc Ucraina, nơi có thành phố Kharkov lớn thứ hai của nước này. Nga từng phải rút khỏi vùng này sau cuộc phản công của Ucraina vào cuối mùa thu năm 2022.
Ngày 10/5, Nga mở các cuộc tấn công quy mô tiểu đoàn dọc theo biên giới 60km phía Bắc Ucraina. Đến nay, các lực lượng Nga tuyên bố đã kiểm soát hơn 250 kilomet vuông lãnh thổ với hàng chục ngôi làng.
Nga tấn công vùng Kharkov từ đầu tháng 5/2024. Nguồn: AP
Quân đội Nga vẫn chưa tiếp cận được tuyến phòng thủ chính ở phía Đông thành phố Kharkov do lực lượng Ucraina trấn giữ, nhưng do các lực lượng của Nga được trang bị tốt hơn và giàu kinh nghiệm hơn nên tình hình đang trở nên khó khăn với Ucraina.
Trong ngày 15/5, Tổng thống Ucraina Volodymyr Zelensky đã thông báo hoãn toàn bộ các chuyến công tác nước ngoài trong thời gian tới.
Mục tiêu của Nga trong đợt tiến công vào vùng Kharkov có thể là muốn tạo vùng đệm để giảm các cuộc tấn công của Ucraina vào lãnh thổ Nga, hoặc thậm chí là Nga muốn mở lại cuộc tấn công vào thành phố Kharkov. Ngoài ra, còn có một khả năng nữa là Nga muốn kéo lực lượng Ukraine ra khỏi các khu vực mục tiêu chủ chốt của Nga ở miền Nam.
Dù vậy, trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khẳng định Matx-cơ-va không có ý định chiếm thành phố Kharkov mà chỉ tìm cách lập một vùng đệm để ngăn Ucraina tấn công các khu dân cư Nga ở khu vực biên giới.
Tổng thống Putin khẳng định Nga không định chiếm thành phố Kharkov. Nguồn ảnh: AP
Trong những ngày gần đây, một số đơn vị tinh nhuệ của Ucraina đã được điều từ Donetsk đến Kharkov và có vẻ như Ucraina đang triển khai các tiểu đoàn riêng lẻ để tăng viện cho các khu vực khác của mặt trận. Điều này có nguy cơ khiến lực lượng Ucraina ở Donetsk càng dễ bị tổn thương hơn nếu Nga đưa quân dự bị tấn công theo hướng này. Các lực lượng Nga cũng đang gây áp lực gần Kupiansk, tới phía Đông Kharkov và ở khu vực phía Nam Zaporizhzhia. Các cuộc xâm nhập dọc biên giới ở khu vực Sumy và Chernihiv có thể sẽ xảy ra.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9