Phim truyền hình dài tập chủ đề gia đình tứ đại đồng đường thường có nhân vật bà nội xuất hiện. Vì thế, đã có những nghệ sĩ được xem là “bà nội quốc dân” khi chuyên trị hoặc từng thủ vai bà nội khiến khán giả nhớ mãi.
Nghệ sĩ Minh Vượng vai bà nội trong "Nàng dâu order"
Không chỉ là “bà nội quốc dân” mà NSƯT Lê Thiện còn được khán giả trìu mến đặt cho biệt danh “bà nội bá đạo” hay “bà nội giang hồ”. NSƯT Lê Thiện bén duyên với nhân vật bà nội, kể từ bộ phim truyền hình đầu tiên Dù gió có thổi (2009). Trong phim, nghệ sĩ thủ vai bà Mỹ 80 tuổi nói chất giọng Bắc nhà quê đặc trưng, tưng tửng nhưng rất yêu thương, có uy với con cháu. Diễn xuất cùng với dàn nam thanh nữ tú đang “hot” bấy giờ như Vân Trang, Bình Minh, Lê Khánh… nhưng “bà nội” Lê Thiện vẫn trở thành trung tâm thu hút khán giả đón xem từng tập phim Dù gió có thổi.
NSƯT Lê Thiện trong phim “Chuyện tình bà nội trợ”
Sau thành công của vai diễn này, NSƯT Lê Thiện liên tục được “chọn mặt gửi vàng” vào vai “bà nội bá đạo”, thậm chí “bà nội giang hồ”. Có thể kể đến vai bà nội Nguyễn Thị Nội trong phim Vừa đi vừa khóc. Tuy chỉ là một vai phụ nhưng bà vẫn rất được khán giả yêu thích, bởi tính cách đáng yêu và "bá đạo" của bà luôn mang đến những tràng cười vui vẻ. Sự hấp dẫn của "bà nội bá đạo" còn ở những câu nói nổi tiếng được người xem nhắc lại nhiều lần. Diễn xuất hài hước, tự nhiên của NSƯT Lê Thiện giúp vai diễn được đánh giá là một vai phụ “hot” nhất phim. Ngoài ra, NSƯT Lê Thiện còn đóng các vai bà nội khác trong phim Cá rô, em yêu anh, Sống trong bóng đêm, Chuyện tình bà nội trợ, Đánh cắp giấc mơ…
Trong phim Muôn kiểu làm dâu (đang phát sóng trên HTV7), bà nội tên Chín là kiểu phụ nữ hay càm ràm nhưng hết mực yêu thương con cháu. Thu vai bà nội Chín là nghệ sĩ gạo cội Thiên Kim - người từng có vai bà Mười để lại ấn tượng sâu sắc với người xem, dù chỉ xuất hiện thoáng qua màn ảnh Bỗng dưng muốn khóc. Nhiều năm trước và hiện nay ở tuổi 80, nghệ sĩ Thiên Kim vẫn được các đạo diễn cứ phim có vai bà nội hay bà ngoại là đều nhớ đến bà. Từng là diễn viên cải lương nổi tiếng, nên khi tham gia đóng phim, cách diễn tự nhiên như không của nghệ sĩ Thiên Kim giúp các nhân vật bà nội ghi điểm tuyệt đối trong lòng người xem.
Ở tuổi 80 nghệ sĩ Thiên Kim (giữa) rất được yêu mến với vai bà nội trong “Muôn kiểu làm dâu”
Là bà nội quyền lực trong Gạo nếp gạo tẻ, bà Đào nhiều lần khiến cả nhà phải điêu đứng bởi bản tính hay... giận lẫy của mình. Vai diễn này gần như được “đo ni” cho NSND Minh Đức. Ở tuổi ngoài 70, với kinh nghiệm và tài năng diễn xuất, NSND Minh Đức từng hóa thân vào nhiều vai bà nội tính cách khác nhau. Mới nhất, NSND Minh Đức vừa hoàn thành vai bà nội quyền uy, gia trưởng, đối xử không công bằng với các cháu nội…trong phim truyền hình Nước mắt loài cỏ dại.
Nghệ sĩ đóng vai bà nội gây được ấn tượng sâu đậm với khán giả yêu mến gần đây có Minh Vượng trong phim Nàng dâu order. Nhân vật bà nội lớn tuổi sang trọng, nhân hậu, tử tế nhưng cũng rất kỹ tính, oái ăm qua diễn xuất dày dạn của nghệ sĩ Minh Vượng được khắc họa vừa chân thực, vừa tức cười. Quen thuộc với nhiều vai hài hước, tưng tửng trước đó, nghệ sĩ Phi Phụng vẫn thuyết phục được khán giả khi hóa thân vào vai bà nội Nguyễn Thị Bé Năm tính tình xởi lởi, chăm lo cho gia đình, nhưng cũng nhiều chuyện trong phim Gia đình là số 1.
Nghệ sĩ Phi Phụng (phải) vai bà nội trong phim “Gia đình là số 1”
Cũng như NSƯT Lê Thiện hay nghệ sĩ Thiên Kim, NSƯT Ngọc Thoa từng là người đóng vai bà nội nhiều nhất trên màn ảnh nhỏ. NSND Hồng Vân, NSND Kim Xuân, NSƯT Thanh Tú, nghệ sĩ Ánh Hoa, Phi Điểu, Diễm Trinh, Kim Phương, Thanh Thủy… từng đóng vai “bà nội bá đạo” được khán giả yêu thích.
Nhìn chung, trong các bộ phim để tài gia đình tứ đại đồng đường thì nhân vật bà nội (hay bà ngoại) dù là ở tuyến phụ nhưng không thể thiếu, và thường được “chọn mặt gửi vàng” cho các nghệ sĩ gạo cội giàu kinh nghiệm diễn xuất đảm nhận. Cách xây dựng nhân vật bà nội cũng thường không theo một chiều hay rập khuôn, mà có sự phá cách, đa dạng. Tuy vậy, dù “bá đạo” hay “giang hồ” đến đâu thì ở các nhân vật bà nội vẫn lấp lánh tình yêu thương con cháu hết mực. Vì vậy các nghệ sĩ như NSƯT Lê Thiện hay Kim Thoa gần như được “đóng khung” vào dạng vai này, nhưng lúc nào cũng được khán giả nhớ đến và yêu mến.
Chẳng hạn như sau khi thủ vai “bà nội” trong Vừa đi vừa khóc, đi đâu NSƯT Lê Thiện đều được gọi bằng nickname “bà nội bá đạo”. Không chỉ khán giả mà dàn diễn viên từ lâu năm đến trẻ măng, từ đạo diễn cho đến các thành viên trong ekip của các đoàn phim khác cũng gọi NSƯT Lê Thiện bằng hai tiếng “bà nội” thân thương. NSƯT Lê Thiện từng nói rằng, người già đôi khi có hơi trái tính trái nết nhưng cái tâm của họ luôn tốt bụng nên bà đều đóng sao cho vai nào ra vai đó, và vẫn giữ được cái tâm sáng của người già, không để khán giả phải ghét người già.
NSƯT Lê Thiện được yêu mến sau vai bà nội trong “Vừa đi vừa khóc”
Các nghệ sĩ như Kim Thoa, Thiên Kim, Phi Điểu… cũng ở độ tuổi làm bà ngoài đời nên hiểu và cảm thông vô cùng với nhân vật thủ diễn trên màn ảnh. Trong quá trình quay phim, họ có sự điều chỉnh về diễn xuất và góp ý với đạo diễn chỉnh sửa kịch bản cho phù hợp với tâm lý nhân vật và cả với phim để có “phá cách” thì khán giả vẫn chấp nhận được.
Từng lấy hình ảnh người mẹ, người bà mà mình từng gặp ở các vùng miền, mỗi nơi một chút vào cho nhân vật trên phim. “Nếu khán giả nơi nào cũng à lên, thấy hình ảnh của bà mình, mẹ mình trong đó thì tôi thành công rồi”- Nghệ sĩ Minh Vượng tâm sự.
Đan Khanh