LongFORM: Ông Trump tiếp tục ra đòn với Đại học Harvard, cắt toàn bộ hợp đồng liên bang

(HTV) - Tổng thống Mỹ đã yêu cầu các cơ quan liên bang cắt toàn bộ hợp đồng với Đại học Harvard. Thông tin về bức thư này đã được đăng tải trên tờ báo The New York Times ngày 27/5. Động thái này đã đẩy cao căng thẳng với trường này.

Chính quyền Trump đang yêu cầu tất cả các cơ quan liên bang tìm cách chấm dứt mọi hợp đồng liên bang với Đại học Harvard. Thông tin được đưa ra vào ngày 27/5 từ tờ báo The New York Times. 

Cụ thể, một bức thư dự kiến sẽ gửi tới các cơ quan liên bang. Một nguồn tin cho biết các hợp đồng này có giá trị lên tới 100 triệu USD. Ông Trump trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social cùng ngày cho biết, ông đang cân nhắc chuyển số tiền đó sang các trường dạy nghề.

Chính quyền Mỹ đang yêu cầu tất cả các cơ quan liên bang tìm cách chấm dứt mọi hợp đồng với Đại học Harvard (Ảnh: Getty Images)

Trước đó, vào ngày 22/5, Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, với đại diện là Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kristi Noem, đã ra quyết định thu hồi chứng nhận Chương trình Sinh viên và Khách mời Trao đổi, gọi tắt là SEVP, của Đại Học Harvard. 

Đây là chứng nhận cho phép các trường đại học tại Mỹ tuyển du học sinh và đào tạo sinh viên nước ngoài. Đây là động thái mới nhất trong chiến dịch gây áp lực của chính quyền Trump nhắm vào Harvard, ngôi trường danh giá và lâu đời nhất của Mỹ.

Trước đó, chính quyền Mỹ đã đóng băng 2,2 tỷ USD tài trợ liên bang cho các nghiên cứu quan trọng. Bộ An ninh Nội địa DHS cũng hủy một gói tài trợ 2,65 tỷ USD cho trường.

Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kristi Noem cho rằng các du học sinh hiện tại của trường Harvard phải chuyển trường để không bị mất tư cách pháp lý của mình (Ảnh: AP.)

Theo Bộ trưởng, đây là hệ quả của việc Harvard không tuân thủ các yêu cầu mà chính quyền gửi đến hồi tháng 4 về yêu cầu cung cấp thông tin của các sinh viên quốc tế, cũng như duy trì môi trường học đường không an toàn, thù địch với sinh viên Do Thái, cổ súy tư tưởng ủng hộ Hamas, và áp dụng các chính sách “đa dạng, công bằng, hòa nhập” mang tính phân biệt chủng tộc.

Tổng thống Donald Trump cũng cho rằng Harvard sẽ "phải thay đổi cách làm việc", và lên tiếng chỉ trích các sinh viên quốc tế của trường.

Ông Trump còn cảnh báo sẽ áp dụng biện pháp tương tự đối với các đại học khác.

Sau đó 1 ngày, vào 23/5, trường đại học Harvard đã nộp đơn kiện lên tòa án liên bang ở thành phố Boston, bang Massachusetts, nhằm phản đối quyết định của chính quyền Mỹ.

Đại học Harvard cho biết chính quyền Trump đã vi phạm Tu chính án Thứ nhất, nhằm bảo vệ quyền tự do ngôn luận và học thuật của trường (Ảnh: AP.)

Trong đơn kiện dài 72 trang, Harvard lập luận rằng quyết định của chính quyền Tổng thống Trump "là sự vi phạm trắng trợn Tu chính án Thứ nhất", vốn bảo vệ quyền tự do ngôn luận và học thuật. Theo Harvard, quyết định thu hồi SEVP đồng nghĩa chính quyền ông Trump đã xâm phạm "quyền tự do học thuật được hiến pháp bảo vệ" của trường.

Vài giờ sau khi Harvard đệ đơn kiện, thẩm phán liên bang Allison Burroughs ở bang Massachusetts đã quyết định chặn tạm thời lệnh cấm tuyển sinh viên quốc tế với Harvard. Thẩm phán Burroughs lập luận rằng quyết định này là cần thiết để “duy trì hiện trạng”, đồng thời ngăn chặn “thiệt hại không thể khắc phục” đối với Harvard nếu lệnh của chính quyền có hiệu lực. Và bà Burroughs đã lên lịch các phiên điều trần để xem xét các bước tiếp theo trong vụ kiện.

Một phiên điều trần dự kiến diễn ra vào hôm 29/5 để xem xét gia hạn lệnh cấm tạm thời này.

Theo dữ liệu mới nhất, Harvard hiện có gần 7000 sinh viên quốc tế từ hơn 140 quốc gia, đang theo học trực tiếp tại trường, chiếm tỉ lệ hơn 27% tổng số sinh viên của trường. Còn tính cả các học giả và nhà nghiên cứu, thì cộng đồng quốc tế tại trường có hơn 10.000 người. Chính vì vậy, lệnh cấm mới nhất của chính quyền Trump đang khiến rất nhiều người lo lắng.

Nhiều sinh viên quốc tế tại Harvard cho biết họ đã rơi vào tình trạng “hoảng loạn hàng loạt” sau thông báo gây sốc từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ. Họ đang phải đối mặt với nguy cơ bị thu hồi thị thực, đình chỉ nghiên cứu và thậm chí là không thể tái nhập cảnh nếu rời khỏi nước Mỹ vào mùa hè này.

Nhiều sinh viên quốc tế “hoảng loạn” trước thông báo của Bộ An ninh Nội địa Mỹ khi có thể bị thu hồi thị thực vào mùa hè này.(Ảnh: Reuters.)

Walid Akef, một nghiên cứu sinh sau Đại học đến từ Ai Cập, đã thể hiện nỗi sợ hãi và bất an tột độ về tương lai, công việc nghiên cứu, sự nghiệp và người thân của mình.

Một nghiên cứu sinh Harvard khác từ Canada, Aleksandra Conevska, cũng bày tỏ sự thất vọng khi đã chọn nước Mỹ làm nơi để mình gửi gắm cuộc đời và sự nghiệp.

"Tôi đã chuyển đến Mỹ vào năm 2020, để đầu tư vào việc học và hy vọng được làm việc ở đây với tư cách là một giáo sư. Vậy mà bây giờ tôi cảm thấy rất khó định hướng khi phải cố suy nghĩ xem mình có được chào đón ở đây không, hoặc liệu có tương lai ổn định ở đây không”, chị Conevska cho biết.

Các giáo sư tại Đại học Harvard cũng tỏ ra phẫn nộ trước quyết định của chính quyền Mỹ với trường mình.

Một giáo sư tại Đại học Harvard phát biểu tại Quảng trường Trung tâm Khoa học ở Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ, phản đối quyết định của Tổng thống Trump, ngày 27/5/2025 (Ảnh: AP.)

Về phần mình, chính quyền Trung Quốc cũng đã có phản ứng mạnh mẽ, cho rằng động thái mới nhất sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của Mỹ. Được biết, sinh viên Trung Quốc là cộng đồng sinh viên nước ngoài lớn nhất tại Harvard, chiếm 20% tổng số sinh viên quốc tế của trường.

Cụ thể, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết: 'Hợp tác giáo dục Trung Quốc-Mỹ có lợi cho cả hai, và Trung Quốc phản đối việc chính trị hóa hợp tác này. Trung Quốc kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của sinh viên cùng học giả Trung Quốc ở nước ngoài".

Quyết định cấm Harvard tuyển sinh viên quốc tế đe dọa tới tài chính, các công trình nghiên cứu của trường, dẫn tới những hệ quả nghiêm trọng với Harvard - một đại học danh tiếng với bề dày lịch sử 388 năm. Ngoài ra, lệnh này cũng gây tổn hại cho chính hình ảnh và vị thế của nước Mỹ.

Trong báo cáo tài chính gần đây nhất của trường, Harvard sở hữu khối tài sản ròng lên tới 64 tỷ USD. Trong đó, hơn 53 tỷ nằm trong quỹ tài trợ của trường. Quỹ này vốn hoạt động như một kênh đầu tư dài hạn để sinh lợi cho trường, không ưu tiên chi dùng ngắn hạn.

Nhiều người biểu tình kêu gọi ban lãnh đạo Harvard phản đối chính quyền liên bang can thiệp công việc nội bộ của trường tại Cambridge, Massachusetts (Ảnh: Reuters.)

Ngoài ra, quỹ tài trợ này gồm hơn 14.000 quỹ nhỏ, số tiền trong hầu hết các quỹ này đều gắn với điều kiện chi dùng do nhà tài trợ đặt ra. Theo đó, các quỹ này không thể chi dùng linh hoạt. Vì vậy, tiền tài trợ và tiền đầu tư nghiên cứu của Chính phủ Mỹ rất có ý nghĩa đối với hoạt động của trường.

Trong báo cáo về năm tài chính vừa qua, Harvard đã tiếp nhận tới 687 triệu USD từ nhà chức trách Mỹ. Do đó, không được nhận ngân sách liên bang sẽ đồng nghĩa với việc nhà trường gặp rất nhiều khó khăn để duy trì các dự án nghiên cứu khoa học, y học, kỹ thuật…

Hiện tại, việc bị mất quyền tuyển sinh viên quốc tế cũng làm ảnh hưởng tới nguồn thu của trường. Học phí tại Harvard cho năm học 2025-26 là hơn 59.000 USD, và có thể tăng lên gần 87.000 USD nếu cộng thêm phí ăn ở.

Sinh viên quốc tế ở Harvard thường trả chi phí học tập lớn hơn sinh viên trong nước (Ảnh: Reuters)

Việc mất đi lượng sinh viên và nghiên cứu sinh quốc tế sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng các nghiên cứu của trường. Sinh viên quốc tế vốn được xem là một nguồn lực to lớn thúc đẩy những nghiên cứu có tính đổi mới sáng tạo tiến hành tại trường.

Thêm vào đó, việc cắt giảm hoạt động nghiên cứu y tế, khoa học và công nghệ trong trường sẽ làm suy yếu khả năng cứu chữa người bệnh, tiềm năng phát triển đất nước, cũng như khả năng giữ vị thế dẫn đầu toàn cầu của nước Mỹ.

Harvard từ lâu được coi là biểu tượng của nền giáo dục Mỹ trên toàn cầu, giúp nước Mỹ thu hút nhân tài từ khắp nơi trên thế giới. Bởi vậy, nếu năng lực nghiên cứu, học thuật của Harvard bị hạn chế, thì nước Mỹ sẽ giảm bớt sức hấp dẫn với những người giỏi từ nhiều quốc gia.

Quyết định cấm tuyển sinh viên quốc tế của Tổng thống Trump có thể gây tổn hại cho chính hình ảnh và vị thế của nước Mỹ (Ảnh: AP.)

Ngoài ra, lệnh cấm tuyển sinh quốc tế cũng đe dọa nền kinh tế bang Massachusetts cùng hệ sinh thái khu vực, vốn phát triển nhờ vào các trường đại học tại địa phương. Sinh viên quốc tế không chỉ trả học phí cho trường, họ còn chi tiền cho các nhà hàng và các hoạt động giải trí khác. Nhiều người trong số họ đã quyết định ở lại bang Massachusetts để làm việc cho các bệnh viện, tổ chức nghiên cứu, và công ty công nghệ sinh học danh tiếng của bang.

Dù Harvard sẽ có hành động pháp lý để ngăn chặn việc thu hồi giấy phép SEVP của chính quyền, nhưng theo nhiều chuyên gia, một cuộc chiến pháp lý kéo dài với chính phủ sẽ tốn kém và mệt mỏi. Đó là chưa kể, lời đe dọa của ông Trump tước quyền miễn thuế của Harvard - nếu được thực thi - sẽ là đòn giáng nghiêm trọng thứ 3 mà Chính phủ Mỹ thực hiện đối với Harvard.

Khi ấy, các khoản quyên góp cho trường sẽ bị đánh thuế, lượng tiền quyên góp sẽ bị ảnh hưởng. Học phí của trường cũng có thể sẽ phải thay đổi do việc bị đánh thuế doanh thu. Những thay đổi này sẽ làm giảm sức hấp dẫn của Harvard đối với sinh viên và các nhà tài trợ.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9