Hà Nội: Gìn giữ và phát triển nghề truyền thống đậu bạc Định Công

HOÀNG VIỆT - AN KHANH - QUỲNH TRANG - THU HIỀN - TRÚC QUỲNH // VĂN PHÒNG ĐẠI DIỆN HTV HÀ NỘI 23/3/2025, 17:04

(HTV) - Giữa lòng Hà Nội, làng Định Công nổi danh với nghề đậu bạc tinh xảo, một trong "tứ trụ" làng nghề Thăng Long. Những người đam mê với nghề, gắn bó với xưởng đậu bạc Định Công san sẻ chung một khát vọng là làm sao giữ, duy trì được nghề.

Người Hà thành xưa vẫn thường truyền tai nhau câu ca: “Lĩnh hoa Yên Thái/Đồ gốm Bát Tràng/Thợ vàng Định Công/Thợ đồng Ngũ Xã”. Đó là những câu ca đầy giản dị về tứ trụ tinh hoa làng nghề của kinh thành Thăng Long. Trong đó, nổi bật là nghề đậu bạc ở làng Định Công. Qua bàn tay khéo léo của những người thợ kim hoàn tại đây, các sản phẩm tinh xảo từ vàng, bạc được lưu truyền từ đời này qua đời khác.

Câu ca dao xưa đã khẳng định vị thế của Định Công trong "tứ trụ" làng nghề Thăng Long. Nghề đậu bạc nơi đây, với kỹ thuật tinh xảo, đã tạo ra những tác phẩm kim hoàn độc đáo, trường tồn qua nhiều thế hệ

Nằm trong khuôn viên đình làng Định Công, (quận Hoàng Mai, Hà Nội), với không gian thoáng rộng, yên tĩnh là nhà thờ tổ nghề kim hoàn và xưởng đậu bạc Định Công của gia đình anh Quách Phan Tuấn Anh, con trai của nghệ nhân Quách Văn Trường, người được xem đặt nền móng cho việc khôi phục lại nghề đậu bạc truyền thống Định Công. Ngày ngày, khoảng 10 người thợ tài hoa nơi đây vẫn cần mẫn, kiên trì qua khối óc và bàn tay sáng tạo làm ra những sản phẩm đậu bạc tinh xảo. 

Nghệ nhân Quách Tuấn Anh chú tâm hoàn thiện sản phẩm 

“Định Công được biết đến là đất tổ nghề kim hoàn với lịch sử hơn 1.000 năm, có ba anh em Trần Điền, Trần Điện, Trần Hòa đã bôn ba học được nghề kim hoàn về truyền lại cho dân làng. Từ đó, Định Công được biết đến là đất nghề kim hoàn. Nghề kim hoàn của Định Công cũng đã trải qua nhiều thăng trầm và biến cố, có những lúc nguy cơ mai một. Với mong muốn gìn giữ nghề của địa phương nên chúng tôi đã cố gắng giữ và truyền lại nghề. Đến nay, nghề đang trong quá trình được quan tâm và phát triển trở lại.” Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh bày tỏ. 

 Trong kỹ thuật đậu bạc đòi hỏi người làm phải có kỹ năng, tay nghề cao

Theo anh Tuấn Anh, từ đậu bạc thì đậu là động từ, chỉ quá trình ghép các hoa văn lại với nhau, trong kỹ thuật đậu bạc đòi hỏi người làm phải có kỹ năng, tay nghề cao. Người làm nghề phải nắm chắc 4 kỹ thuật cơ bản là trơn, đấu, chạm, đậu. Đồng thời, mỗi sản phẩm đậu bạc đạt yêu cầu phải đậu đều tay, hàn nuột, không đọng vảy và các chi tiết hài hòa, cân xứng với nhau. Để hoàn thành một sản phẩm đậu bạc, những người thợ phải mất rất nhiều thời gian, thậm chí cả tháng trời với những thao tác vô cùng công phu, tỉ mỉ. Nghệ nhân Quách Phan Tuấn Anh chia sẻ, để  làm ra một sản phẩm đậu bạc gồm 10 bước cơ bản, tất cả các bước đều phải cẩn thận, đều phải chỉn chu. Trong quá trình đậu sẽ phải tỉ mẩn bởi đây là quá trình ghép hàng nghìn cho đến hàng vạn chi tiết nhỏ lại với nhau và không làm chúng bị tung, rời ra. Ngoài ra còn phải phối hợp hoa văn nào với hoa văn nào để phù hợp với thiết kế, vậy nên đòi hỏi người thợ sẽ phải rất tỉ mỉ và trong các quy trình đó phải đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật nữa.

Những người giữ lửa nghề đậu bạc Định Công

Với công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì và khéo léo trong từng chi tiết, không ít lần anh Lê Đình Sơn là người đã gắn bó với xưởng đậu bạc nhiều năm qua, có những lúc anh tưởng như không theo được nghề, bởi có những sản phẩm cứ làm đi làm lại nhưng mãi không được sẽ gây chán nản. Khi mới vào nghề, chưa quen với các dụng cụ làm việc, những sợi chỉ nhỏ của nghề đậu bạc càng khiến anh Sơn gặp không ít khó khăn, chán nản. Nhưng tình yêu nghề vẫn ở đó, anh Sơn vẫn cần mẫn học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước để hoàn thiện tay nghề, từ đó tạo ra sự thích thú và làm việc được lâu dài hơn.

Các sản phẩm Đậu bạc làng nghề được làm vô cùng công phu, khác với các sản phẩm bạc công nghiệp sản xuất hàng loạt

Những người đam mê với nghề, gắn bó với xưởng đậu bạc Định Công cùng chung khát vọng là làm sao giữ, duy trì được nghề. Các sản phẩm kim hoàn làm ra là những sản phẩm thủ công độc đáo, hoàn hảo được thị trường đón nhận. Xa hơn nữa là truyền lửa cho các thế hệ kế tiếp, để làng nghề chạm bạc Định Công lưu danh là tứ trụ tinh hoa của làng nghề Thăng Long.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9

 

Ý kiến của bạn: