(HTV) - Trong bối cảnh căng thẳng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Đại học Harvard chưa hạ nhiệt, ngày 27/5, chính quyền Mỹ lại tiếp tục đưa ra một quyết định chấn động nữa.
Cụ thể, Nhà Trắng cho biết nước này sẽ dừng cấp phép phỏng vấn xin thị thực du học Mỹ tại tất cả các đại sứ quán Mỹ trên toàn thế giới.
Nhà Trắng yêu cầu các đại sứ quán Mỹ trên toàn thế giới dừng cấp phép phỏng vấn xin thị thực du học Mỹ trong ngày 27/5/2025. Nguồn ảnh: Getty Images
Chính quyền Trump đồng thời thông báo sẽ đẩy mạnh công tác thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc, một trong những nguồn thu lớn nhất của các trường đại học Mỹ. Đặc biệt, các quyết định này “có hiệu lực ngay lập tức”.
Thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: "Để chuẩn bị cho việc mở rộng sàng lọc và xác minh mạng xã hội, các lãnh sự quán không nên thêm bất kỳ lịch hẹn cấp thị thực sinh viên hoặc trao đổi (diện F, M và J) nào cho đến khi có hướng dẫn tiếp theo, dự kiến trong những ngày tới". Cũng theo Ngoại trưởng Rubio, các cuộc hẹn phỏng vấn xin thị thực đã lên lịch vẫn được phép tiến hành.
Bộ Ngoại giao Mỹ yêu cầu các đại sứ quán tạm dừng các cuộc hẹn cấp thị thực du học mới trong lúc Bộ này tiến hành chính sách kiểm tra mạng xã hội của những người xin thị thực. Nguồn ảnh: Reuters
Về cơ bản, chính sách rà soát mạng xã hội của những người xin thị thực để đánh giá rủi ro an ninh tiềm ẩn trước khi cấp phép nhập cảnh vào Mỹ đã có từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump và tiếp tục được duy trì dưới thời cựu tổng thống Joe Biden.
Tuy nhiên, sự thay đổi hiện tại báo hiệu quy trình sàng lọc rộng rãi và có cấu trúc chặt chẽ hơn đối với tất cả người nộp đơn mới để “tăng cường an ninh quốc gia”, đặc biệt là sau các cuộc biểu tình “bài Do Thái” gần đây tại khuôn viên các trường đại học, nhằm ủng hộ Palestine – điều mà chính quyền ông Trump xem là tiếp tay cho làn sóng bạo lực.
Nhiều sinh viên quốc tế tại Mỹ, đặc biệt là sinh viên Trung Quốc, đang lo lắng về quyết định mới nhất của chính quyền Trump. Nguồn ảnh: AFP
Đến ngày 28/5, Ngoại trưởng Mỹ bất ngờ thông báo thêm “Mỹ sẽ tích cực thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc, cũng như sửa đổi các tiêu chí cấp thị thực, để tăng cường thẩm định đối với mọi đơn xin thị thực trong tương lai đến từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Hồng Kông”.
Theo AP, từ năm 2024, Đảng Cộng hòa đã gây áp lực, buộc một số trường đại học Mỹ cắt đứt quan hệ liên kết với đại học Trung Quốc, để ngăn chặn hàng trăm triệu USD chảy về phía đối thủ thông qua các hợp tác nghiên cứu và đào tạo giữa các trường đại học hai nước.
Hiện Trung Quốc chưa bình luận gì thêm về thông báo này.
Sinh viên nước ngoài nói chung và sinh viên Trung Quốc nói riêng từ lâu đóng vai trò quan trọng đối với các đại học Mỹ - những trường vốn phụ thuộc vào nguồn thu học phí từ sinh viên quốc tế. Trong năm học 2023-24, Ấn Độ là nguồn sinh viên quốc tế lớn nhất tại Mỹ, với gần 332.000 sinh viên, theo sau đó là Trung Quốc, Hàn Quốc, Canada, đảo Đài Loan – Trung Quốc và Việt Nam.
Thời gian chờ lịch hẹn phỏng vấn tại các đại sứ quán Mỹ trên toàn cầu hiện dao động từ vài ngày đến vài tháng. Nếu quy trình rà soát kỹ lưỡng hơn thì thời gian chờ có thị thực có thể kéo dài thêm nữa, và điều này đang khiến hàng triệu sinh viên quốc tế vô cùng lo lắng.
Nhiều người vẫn xếp hàng chờ xét duyệt đơn xin visa tại Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Seoul, Hàn Quốc, 1 ngày sau tuyên bố của chính quyền Mỹ, ngày 28/5/2025. Nguồn ảnh: NEWS1
Một sinh viên Ấn Độ trả lời phỏng vấn cho biết, kỳ nhập học của em là tháng 8 tới. Hạn chót xác nhận nhập học là ngày 31/5 vừa qua. Sinh viên này phải trả trước khoản phí bắt buộc là 1.000 USD không hoàn lại, để có được giấy xác nhận từ trường và dùng nó xin thị thực. Việc nhập học trong năm 2025 của em có nguy cơ gián đoạn trong tình hình này.
Nhiều người theo đó cũng đặt câu hỏi: Nếu không được cấp thị thực, khoản tiền cọc trước có được hoàn trả lại hay không? Và ngay cả khi được cấp thị thực rồi, thì có bị đình chỉ đột ngột hay trục trặc gia hạn hay không?
Tại Hàn Quốc, một nhóm cộng đồng internet có tên Jaws Mom với hơn 40.000 thành viên được lập ra để cung cấp lời khuyên cho các bậc phụ huynh muốn con em mình học ở Mỹ. Quản trị viên nhóm đã khuyên các thành viên hãy bình tĩnh, khi học kỳ mùa thu tại các trường học ở Mỹ vẫn còn hơn hai tháng nữa mới bắt đầu.
Tâm lý hoang mang đang lan rộng trong cộng đồng sinh viên quốc tế sau quyết định của chính quyền Tổng thống Trump. Nguồn ảnh: AFP
Nhiều sinh viên cũng đã chuyển tài khoản mạng xã hội sang trạng thái “riêng tư” để tránh những rủi ro về kiểm duyệt không đáng có khi xin thị thực Mỹ sau này.
Còn đối với những sinh viên đang theo học, như tại Đại học Harvard, đại diện trường cho biết rất nhiều sinh viên quốc tế đã liên hệ trường, hỏi về khả năng chuyển đến các cơ sở giáo dục khác, do lo ngại trước chính sách mới.
Giới quan sát nhận định đây là một phần trong chiến dịch của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm "tái định hình" giáo dục đại học Mỹ. Chiến dịch này đã được đề cập trong chiến dịch tranh cử của ông Trump hồi năm 2024, hướng tới cải tổ nước Mỹ nói chung và nền giáo dục bậc đại học ở Mỹ nói riêng.
Chiến dịch tranh cử của ông Trump đặc biệt nhắm tới việc cắt giảm các khoản tiền tài trợ từ ngân sách liên bang, đồng thời kiểm soát “các trung tâm tư tưởng tự do” tại các trường đại học Mỹ. Nguồn ảnh: Getty Images
Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, ông Trump liên tục chỉ trích các đại học Mỹ, đặc biệt là các trường thuộc nhóm Ivy League như Harvard, Yale và Columbia, vì cho rằng đây là "tâm điểm của tư tưởng thiên tả", "chống lại các giá trị Mỹ", cũng như “đàn áp quan điểm bảo thủ”. Tổng thống Mỹ cam kết sẽ sử dụng "vũ khí bí mật" là hệ thống cấp phép để kiểm soát và cải tổ giáo dục đại học.
Sau khi nhậm chức, ông Trump nhanh chóng thực hiện những cam kết này, cụ thể là hành động ký loạt sắc lệnh hành pháp, đặt mục tiêu giải thể Bộ giáo dục, cắt giảm tài trợ cho các nghiên cứu và mở nhiều cuộc điều tra nhằm vào các trường.
Chính sách nhập cư cứng rắn của Tổng thống Trump là yếu tố quan trọng dẫn đến việc dừng cấp phép phỏng vấn xin thị thực du học Mỹ. Nguồn ảnh: Getty Images
Theo khảo sát của Reuters, 57% người Mỹ, gồm 1/3 đảng viên Cộng hòa, không đồng ý với việc Tổng thống có quyền cắt tài trợ của các trường đại học nếu không đồng ý với cách điều hành của họ. Tuy nhiên, nhóm cử tri bảo thủ thuộc phong trào "Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại" (MAGA) của ông Trump lại ủng hộ mạnh mẽ việc này.
Các cuộc biểu tình của sinh viên ủng hộ Palestine trong bối cảnh xung đột Israel - Hamas năm 2024 đã trở thành lý do để ông Trump thành lập Lực lượng Chuyên trách chống bài xích Do Thái.
Một động lực quan trọng khác trong chiến dịch tái định hình giáo dục đại học Mỹ là chính sách kiểm soát nhập cư cứng rắn của ông Trump. Trong bài đăng trên Truth Social ngày 25/5, ông chỉ trích các quốc gia nước ngoài vì "không chi trả gì" để công dân của họ được đào tạo tại các trường như Harvard, ám chỉ sinh viên quốc tế được hưởng lợi từ hệ thống giáo dục Mỹ mà không đóng góp đủ.
Từ đầu năm 2025 tới nay đã có khoảng 140.000 người bị trục xuất theo số liệu của chính quyền Trump. Nguồn ảnh: Getty Images
Trước đó, hồi tháng 3 và tháng 4, chính quyền Trump đã hủy hàng loạt visa của sinh viên quốc tế trên khắp nước Mỹ, nhưng sau đó đã rút lại quyết định này khi có phản ứng và kiện tụng.
Việc thu hồi chứng nhận Quyền tuyển sinh quốc tế (SEVP) của Đại học Harvard tháng 5 qua cho thấy quyết tâm một lần nữa của chính quyền Trump đối với vấn đề này.
Giới chuyên gia nhận định chiến dịch của ông Trump có thể làm thay đổi sâu sắc bức tranh giáo dục đại học Mỹ. Khi các chính sách về giáo dục của ông Trump có hiệu lực, các đại học sẽ phải tự tìm nguồn tài trợ để bù vào chi phí hao hụt, theo đó có thể dẫn đến tăng học phí và giảm khả năng tiếp cận giáo dục cho sinh viên Mỹ. Điều này đồng thời sẽ ảnh hưởng đến năng lực đổi mới và nghiên cứu giáo dục. Các lệnh cấm này cũng cho thấy hiện Mỹ không còn là điểm đến thân thiện với sinh viên quốc tế.
>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9