Kinh phí đầu tư không quá cao so với những bộ phim kinh dị cùng thời nhưng “Sự im lặng của bầy cừu” (The Silence Of The Lambs) đã thắng lớn trong năm đầu tiên công chiếu và xuất sắc giành lấy kỷ lục “Big five” – Chiến thắng năm giải Oscar.
“Sự im lặng của bầy cừu” giành lấy kỷ lục “Big five” – Chiến thắng năm giải Oscar
Nhân vật Hannibal Lecter vốn không còn xa lạ với những khán giả mê phim kinh dị. Hắn được miêu tả như một bác sĩ thiên tài của chuyên khoa tâm thần lừng lẫy với những nghiên cứu xuất sắc trên những tạp chí tâm thần học, kẻ sở hữu một bộ óc siêu phàm có thể đùa giỡn người khác và xâm nhập tâm trí họ chỉ với vài câu nói, điều khiển tâm lý người nghe theo ý của mình một cách dễ dàng, thậm chí khiến họ tự sát chỉ sau một buổi trò chuyện. Ngoài tài năng, ai cũng biết đến Hannibal là một trong những nhân vật... ăn thịt người kinh điển nhất trong lịch sử điện ảnh: Một đầu bếp “tài ba” thích chế biến thịt người một cách thật tinh tế.
Sự im lặng của bầy cừu khai thác bối cảnh sau khi Hannibal Lecter (Anthony Hopkins) đã bị bắt. Tuy nhiên, chưa kịp nghỉ ngơi, phía FBI lại gần như bất lực trong việc lần theo một tên giết người hàng loạt khác với tên gọi “Buffalo Bill”. Không còn cách nào khác ngoài cách cầu viện tới khả năng phân tích tâm lý siêu phàm của Hannibal, FBI cử Clarice Stirling (Jodie Foster) – cô sinh viên ưu tú của chuyên khoa Tâm lý học Hành vi Tội Phạm đến bệnh viện tâm thần Maryland - nơi Hannibal đang bị giam giữ.
Tài tử gạo cội Anthony Hopkins trong vai tên sát nhân ăn thịt người Hannibal Lecter
Bị thu hút ngay cuộc nói chuyện đầu tiên qua song sắt với Clarice, Lecter đã đồng ý giúp đỡ phía FBI. Nhưng đổi lại, hắn muốn Clarice kể cho hắn nghe về những câu chuyện thời thơ ấu của cô. Clarice phải chia sẻ với hắn kỉ niệm ám ảnh của mình khi còn nhỏ về hình ảnh đàn cừu im lặng và ngoan ngoãn đi đến lò mổ hàng đêm, thứ kỉ niệm còn ám ảnh cô đến tận sau này. Đối diện với bộ óc điềm nhiên, quái dị và bệnh hoạn của tên giết người, đặc vụ FBI Clarice Starling buộc phải nhớ lại ký ức từ thời thơ ấu về những con cừu bị giết thịt, về sự giải thoát cho bầy cừu bất thành của cô, cuối cùng là nỗi ám ảnh về tiếng kêu của bầy cừu trong đêm, về sự sợ hãi, tuyệt vọng, bất lực...
Nỗi ám ảnh của Clarice đến vào năm cô bé chỉ mới 10 tuổi. Sau khi cha cô – một cảnh sát trưởng mẫn cán của thị trấn đã hi sinh trong lúc làm nhiệm vụ, Clarice được đưa đến sống cùng dì dượng ở một trang trại. Tại trang trại này, cứ mỗi đêm, một loại âm thanh như tiếng kêu thét của đứa trẻ con phát ra đằng sau khuôn viên nhà khiến cô gái nhỏ vừa khiếp sợ, vừa tò mò tìm hiểu những gì đang xảy ra nơi trang trại yên bình.
Jodie Foster trong vai nữ đặc vụ FBI Clarice Stirling
Và Clarice phát hiện ra, đó là tiếng kêu của những chú cừu chuẩn bị bị làm thịt. Thế nhưng, điều kì lạ là dù Clarice đã ra sức giúp chúng chạy thoát, lũ lừu vẫn chỉ biết kêu la vì bị xẻ thịt và vẫn chấp nhận cái chết mà không dám bỏ đi, bởi cả cuộc đời của chúng chỉ được quanh quẩn nơi trang trại, vẫn được cho ăn cho đến khi bị xẻ thịt, đó là cuộc đời của bầy cừu. Trong cơn hoảng sợ tột cùng, cô bé Clarice cố gắng ôm một chú cừu con và bỏ chạy, nhưng rốt cục cũng chỉ là một việc làm vô ích. Cừu con vẫn bị giết, Clarice bé nhỏ bị tống vào trại mồ côi, tiếng gào thét và hình ảnh đầy ám ảnh ấy vẫn còn đeo bám cô đến tận sau này.
Chính nỗi sợ ẩn sâu dưới vẻ ngoài bình thản này của Clarice đã khiến Hannibal cảm thấy bị cuốn hút bởi cô gái trẻ. Đây không phải là một sự cuốn hút về tính dục hay tình yêu mà thuộc về một phạm trù thiêng liêng hơn, tựa như tình bạn tâm giao. Sự hứng thú khiến Hannibal một phần nào đó trở thành “người” hơn, đặc ân đó chỉ ban cho riêng Clarice và đó là một may mắn khi được Hannibal giúp đỡ trong việc điều tra tội phạm. Cũng chính nhờ nỗi sợ này mà Clarice đã tạo lên sợi dây liên kết kì lạ giữa cô và gã bác sĩ tâm thần thiên tài Hannibal Lecter, để rồi với sự giúp sức của Lecter thì chân dung của kẻ sát nhân Buffalo Bill cũng dần lộ diện.
Nhờ vào sự giúp sức của Hannibal, Clarice đã dần tìm được chân dung của tên sát nhân hàng loạt Buffalo Bill
Dù rằng Hannibal dẫn dụ Clarice vào mê cung tâm lý trong suốt mạch phim nhưng không vì thế mà hắn ta hoàn toàn là một con quái vật. Cú điện thoại cuối phim mà Hannibal dành cho Clarice, khi Buffalo Bill đã bị bắt rằng: “Clarice, đàn cừu đã thôi gào thét chưa?” đưa đến cho ta hai giả thuyết trong chuyển biến tâm lý của nữ đặc vụ trẻ. Thứ nhất là khi Clarice đã chấp nhận quá khứ, và việc giải cứu con gái thượng nghị sĩ đảng Cộng Hòa cũng như giết chết tên sát nhân hàng loạt đã thật sự khiến nỗi ám ảnh trong quá khứ được chữa lành và khuây khỏa?
Hai là phải chăng tiếng gào thét của đàn cừu chỉ dứt cũng là khi trời đã hừng sáng, sẽ có thêm trọn vẹn ít nhất một ngày được sống cho giờ hành quyết vào đêm sau? Nhưng dù sao, đàn cừu đã thôi gào thét rồi, cũng nhờ vào Hannibal mà chút bình yên đã tìm đến Clarice. Đó cũng là cách hỏi thăm khác biệt mà một gã điên thiên tài dành cho người bạn của mình.
Tại sao lại là “sự im lặng của bầy cừu”? Tại sao cuối cùng bầy cừu lại “im lặng”, trong khi xuyên suốt tác phẩm, trong hồi ức của Clarice Starling luôn là hình ảnh và âm thanh về một bầy cừu đang la hét? Có lẽ thông điệp của câu chuyện chính là: để không còn phải chịu đựng nỗi ám ảnh về tiếng kêu của những con cừu tuyệt vọng hay cái chết của những cô gái đáng thương nữa, thì Clarice phải “hành động”, cô phải đi đến cùng trong cuộc điều tra.
Để không còn phải chịu đựng nỗi ám ảnh, chúng ta phải đối diện với nỗi sợ tới cùng
Nếu chúng ta giữ im lặng, sự im lặng đó chính là một sự chấp thuận ngầm. Đôi khi, chúng ta có các lựa chọn, nhưng trong nhiều trường hợp, thực sự chỉ có một lựa chọn, đó là chúng ta phải đối mặt với sự thật và tìm lại tiếng nói cho lương tri của bản thân. Cô bé Clarice ôm một chú cừu con và bỏ chạy, nhưng rốt cuộc đó cũng chỉ là một việc làm vô ích. Cừu con vẫn bị giết, Clarice bé nhỏ bị tống vào trại mồ côi, tiếng gào thét và hình ảnh đầy ám ảnh ấy vẫn còn đeo bám cô đến tận sau này.
Niềm tin của Clarice về một sự giải thoát, về một thế giới nội tâm tươi đẹp dường như đã biến mất. Tuy nhiên, Clarice không thỏa hiệp, cô luôn muốn “vùng lên” khỏi nỗi ám ảnh, khiến “bầy cừu la hét” - tâm trí hoảng loạn của mình, trở nên “im lặng”, và biến nỗi sợ hãi thành hành động thực tế.
Bộ phim “Sự im lặng của bầy cừu” (The Silence Of The Lambs) được phát sóng vào lúc 3g30 thứ Hai (28/12) trên kênh HBO thuộc hệ thống HTVC. Mời bạn đọc đón xem và theo dõi.
Song Anh