Trong từ điển, "phong sát" là một từ Hán Việt, có gốc từ "封杀" (fēng shā) trong tiếng Trung Quốc. Trong đó, "phong" (封) mang nghĩa niêm phong, đóng kín, cấm đoán; còn "sát" (杀) có nghĩa là triệt hạ, tiêu diệt. Khi kết hợp, "phong sát" tạo ra một khái niệm đầy sức nặng: loại bỏ hoàn toàn sự tồn tại của một đối tượng trong một lĩnh vực nhất định.
Từ điển Hán ngữ hiện đại định nghĩa "phong sát" là "một lệnh cấm, có thể mang tính tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào mức độ vi phạm
Từ điển Hán ngữ hiện đại định nghĩa "phong sát" là "một lệnh cấm hoặc phong tỏa nhằm ngăn chặn một cá nhân hoặc một sản phẩm tồn tại trong một lĩnh vực cụ thể". Lệnh cấm này có thể mang tính tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào mức độ vi phạm.
Dù được biết đến nhiều nhất trong lĩnh vực giải trí, "phong sát" trên thực tế có phạm vi áp dụng rộng hơn nhiều.
Tại Trung Quốc, thuật ngữ này được sử dụng trong nhiều ngành nghề:
Thể thao: Cấm thi đấu có thời hạn hoặc suốt đời đối với vận động viên dính líu đến bê bối như cá độ, dàn xếp tỉ số.
Học thuật: Xử lý các hành vi đạo văn, sao chép tác phẩm của người khác.
Không gian mạng: Cấm vĩnh viễn các tài khoản có hành vi xấu, kích động dư luận trên các diễn đàn. Thậm chí, các công cụ tìm kiếm cũng có thể "phong sát" một trang web, khiến nó không thể xuất hiện trong kết quả tìm kiếm.
"Án phạt" đáng sợ nhất của giới giải trí
Tuy nhiên, lĩnh vực khiến "phong sát" trở thành một "án phạt" đáng sợ nhất chính là ngành công nghiệp giải trí. Đây là lệnh cấm một nghệ sĩ xuất hiện trên mọi phương tiện truyền thông, từ truyền hình, điện ảnh đến các sự kiện công cộng và nền tảng trực tuyến. Lệnh cấm này không chỉ chặn đứng sự nghiệp mà còn "xóa sổ" mọi dấu vết của họ khỏi công chúng.
Làng giải trí Trung Quốc đã chứng kiến nhiều trường hợp chấn động. Các ngôi sao hàng đầu như Ngô Diệc Phàm (vướng tội danh cưỡng hiếp), Trịnh Sảng (bê bối mang thai hộ, trốn thuế) hay Triệu Vy đều đã phải chịu lệnh "phong sát", khiến sự nghiệp và hình ảnh gây dựng nhiều năm hoàn toàn sụp đổ.
"Phong sát" và các biện pháp tương tự tại Việt Nam
Tại Việt Nam, dù thuật ngữ "phong sát" chưa được sử dụng chính thức trong các văn bản pháp quy, nhưng những biện pháp xử lý có tính chất tương tự ngày càng được áp dụng mạnh mẽ.
Các hình thức như "cấm sóng", "cấm diễn", hay gần đây là đề xuất "hạn chế hình ảnh trên mạng xã hội và internet" đối với các nghệ sĩ vi phạm pháp luật, có lối sống lệch chuẩn đang được xem là những biểu hiện của "phong sát". Mục tiêu của các biện pháp này là nhằm từng bước làm trong sạch môi trường văn hóa - giải trí, hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực, đặc biệt là tới khán giả trẻ.
Có thể thấy, "phong sát" đã vượt ra khỏi ý nghĩa của một từ ngoại lai để trở thành một thuật ngữ phản ánh áp lực và yêu cầu ngày càng cao của công chúng cũng như cơ quan quản lý đối với những người của công chúng.
Bộ Thông tin và Truyền thông đã thông qua Quyết định 512/QĐ-BTTTT năm 2023 về việc cập nhật Kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược phát triển lĩnh vực phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử giai đoạn 2021 - 2025.
Theo đó, từ tháng 10/2023, nghệ sĩ và người có tầm ảnh hưởng (KOLs) vi phạm pháp luật, trái thuần phong mỹ tục, gây ảnh hưởng không tốt đến xã hội sẽ bị hạn chế các hoạt động: phát sóng, biểu diễn, quảng cáo.
Cụ thể, hiện tại chưa có quy định pháp luật nên trước mắt sẽ sử dụng phương thức "khuyến nghị" hạn chế phát sóng, đưa tin, biểu diễn đối với đối tượng vi phạm.
Thời gian qua có không ít những nghệ sĩ, người nổi tiếng có hành vi vi phạm trong hoạt động biểu diễn, phát ngôn trên mạng xã hội. Những hành vi như đưa tin sai sự thật, quảng cáo tiền ảo, mê tín, thổi phồng công dụng của thực phẩm bảo vệ sức khỏe… đã gây ảnh hưởng không tốt tới xã hội, đặc biệt là giới trẻ.
Nguồn: Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử
Email:
Mã xác nhận: