Tầm nhìn mới cho TP.HCM: Phát triển đồng đều, không để ai bị bỏ lại

Sáng 17/6, tại hội thảo khoa học "Tầm nhìn quy hoạch và các động lực phát triển kinh tế của TP.HCM mới" do Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM phối hợp cùng Đại học Kinh tế TP.HCM tổ chức, nhiều chuyên gia đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một tầm nhìn quy hoạch chung cho TP.HCM mới sau khi hợp nhất các địa phương TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Theo các chuyên gia, trước đây, TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu hoạt động với những tầm nhìn, đặc thù và định hướng riêng biệt, dẫn đến sự thiếu liên kết vùng, trở thành điểm nghẽn lớn trong phát triển. Nay, khi hợp nhất thành "TP.HCM mới", điểm nghẽn này được kỳ vọng sẽ được khơi thông. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là làm thế nào để xây dựng một tầm nhìn quy hoạch chung cho siêu đô thị tương lai mà không bỏ rơi bất kỳ địa phương nào.

Tiến sĩ Lê Quốc Hùng - Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch Đô thị và Nông thôn Quốc gia (Bộ Xây dựng) cho rằng: "Khi kết nối lại với nhau thì tài chính ở đâu? Nguồn tài chính hợp nhất lớn của 3 địa phương rất lớn nhưng làm sao phân bổ được tại không phải chỉ giải quyết bài toán trong tương lai mà phải giải quyết những bài toán tồn tại trong quá khứ chưa giải quyết, vậy việc chênh lệch hạ tầng 3 nơi thì cũng phải cân bằng tài chính để giải quyết".

TP.HCM mới sẽ có quy mô gần 6.800km2, gần 14 triệu dân. Tuy nhiên, điều quan trọng là việc tối ưu hoá được các thế mạnh về địa kinh tế, địa chính trị.

Tiến sĩ Trần Du Lịch - Chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai Nghị Quyết 98 nhấn mạnh: "TP.HCM trở thành trung tâm kinh tế biển lớn nhất Việt Nam, nếu xét cả khai thác dầu khí, cảng biển quốc tế, du lịch, thủy sản. Ở đây theo quy hoạch sẽ có một HUB rất lớn về cảng biển, nếu tính cả Cái Mép - Thị Vải và cảng Cần Giờ chung làm một. Thứ hai là trung tâm tài chính quốc tế. Thứ ba cực kỳ quan trọng là xây dựng khu thương mại tự do gắn với Cái Mép - Thị Vải. Bên cạnh đó, TP.HCM mới chứa đựng vành đai công nghiệp đô thị cực lớn. Riêng Bình Dương trong quy hoạch đã có 24.000-25.000 ha đất cho phát triển công nghiệp, 16.000 ha của Bà Rịa Vũng Tàu. Như vậy, với khung hạ tầng đang triển khai, có thể nói TP.HCM trở thành trung tâm vành đai công nghiệp khó nơi nào có được".

Các chuyên gia kỳ vọng, TP.HCM mới sẽ đứng tốp đầu cả nước về hầu hết các chỉ số phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là về tăng trưởng kinh tế, năng suất lao động, xuất nhập khẩu, phát triển công nghiệp, dịch vụ và trung tâm tài chính. Để đạt được mục tiêu này, TP.HCM mới cần có các động lực tăng trưởng chiến lược.

Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hoài - Chuyên gia Kinh tế cho rằng: "Về mặt ngắn hạn, chúng ta tập trung vào khu vực dịch vụ có xu hướng toàn cầu: xanh, số, công nghệ thông tin đổi mới sáng tạo, tài chính, bảo hiểm, ngân hàng - đó là những dịch vụ mà hiện nay TPHCM mới chiếm khoảng 60%, tương đương với các thành phố có dịch vụ cao trong khu vực đặc biệt là châu Á. Về trung hạn, trụ cột quan trọng nhất cần phải tháo gỡ là đô thị thông minh. Để tạo ra năng suất về mặt quản trị cho đô thị thông minh thì các quản trị về số theo chính quyền số, chuyển đổi số phải ưu tiên. Điều quan trọng là thể chế phải vượt trội. Bên cạnh Nghị Quyết 98 cho TP.HCM trước đây cần áp dụng cho TP.HCM mới. Đồng thời, những thể chế hiện hữu chưa bao quát được thì TP.HCM có đề xuất thí điểm để được cơ chế vượt trội hơn cả Nghị Quyết 98, có như vậy thì các động lực tăng trưởng mới sớm phát huy tác động".

Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM nhấn mạnh: "Từ 3 địa phương, về mặt con người hành chính là một nhưng khi phát triển, chúng ta huy động, phân bổ đầu tư có trọng tâm, trọng điểm để làm nổi bật lên các trụ cột phát triển nhưng phải đảm bảo được sự dung hòa, phát triển bền vững và công bằng ở nhiều vùng khác nhau, nhiều khu vực khác nhau. Có những đầu việc có trước mắt và lâu dài. Có quy hoạch của từng thành phố rồi gom lại thế nào? Đã có danh mục đầu tư rồi thì bây giờ ra sao? Quan điểm, chúng ta sẽ đề xuất thời kỳ quá độ, những cái nào có tính cấp thiết, quan trọng đã lên danh sách đã đưa vào danh mục đầu tư thì vẫn làm không đứt quãng. Trong phát triển thì gọi đó là các dự án không hối tiếc, dù sáp nhập hay không mình vẫn làm. Thứ hai, trong quá trình hợp nhất có những yêu cầu cấp bắt mới thì vẫn phải làm".

Các chuyên gia đồng tình rằng, "Bộ tứ trụ cột" của Trung ương bao gồm việc phân cấp phân quyền và tổ chức chính quyền hai cấp đã tạo nên khung thể chế thuận lợi. Tuy nhiên, để TP.HCM mới có thể giải quyết những rào cản và phát huy tối đa các động lực mới, việc áp dụng Nghị quyết 98 của Quốc hội cho toàn bộ TP.HCM mới là cần thiết. Đồng thời, đối với những vấn đề mà thể chế hiện hữu chưa bao quát được, TP.HCM cần có đề xuất thí điểm để được cơ chế vượt trội hơn cả Nghị quyết 98. Bởi lẽ, dù có những động lực mới mang tính chiến lược nhưng nếu không có thể chế vượt trội thì khó hiện thực hóa được các mục tiêu.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9