Quốc hội khóa XV: Thống nhất hành lang pháp lý về chuyển đổi số

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, chiều 6/11, tại phiên thảo luận tổ về các dự án: Luật Chuyển đổi số, Luật Công nghệ cao (sửa đổi), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, các đại biểu đã tập trung phân tích, chỉ rõ nhiều vấn đề cần rà soát để đảm bảo tính thống nhất, khả thi và đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Tránh tình trạng "luật chồng luật"

Nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Chuyển đổi số, các đại biểu nhấn mạnh, thực tiễn cho thấy khung pháp luật hiện hành phân tán ở nhiều đạo luật chuyên ngành (Công nghiệp công nghệ số, Dữ liệu, Giao dịch điện tử, Viễn thông, An toàn thông tin mạng, An ninh mạng)... Nhiều vấn đề mới phát sinh chưa được luật hóa như số hóa thế giới thực, kết nối thế giới thực - số, ngôn ngữ số, chủ quyền trên không gian mạng, quyền và nghĩa vụ công dân trong môi trường số.

Việc ban hành Luật Chuyển đổi số cần thống nhất hành lang pháp lý, xóa bỏ chồng chéo, thiết lập cơ chế điều phối liên ngành, tạo động lực cho Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, nâng cao năng lực cạnh tranh và an toàn, trật tự trên không gian số.

Đại biểu Lê Thu Hà (Lào Cai) cho rằng, dự thảo Luật hiện tại đang có phạm vi quá rộng, bao trùm cả Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, cách tiếp cận này tuy toàn diện nhưng dễ dẫn đến tình trạng "luật chồng luật" với các luật chuyên ngành khác.

Để khắc phục tình trạng này, đại biểu Lê Thu Hà kiến nghị xác lập rõ vai trò của Luật Chuyển đổi số như một "luật khung, luật nền," để định hình cấu trúc thể chế, nguyên tắc, quyền và trách nhiệm chung về chuyển đổi số; kết nối và dẫn dắt các lĩnh vực chuyên ngành, tạo tính thống nhất trong toàn bộ hệ thống pháp luật số.

“Phạm vi điều chỉnh nên ưu tiên tập trung vào khu vực công và hệ thống chính trị (chuyển đổi số trong quản trị nhà nước, cung cấp dịch vụ công, tương tác giữa Nhà nước với người dân và doanh nghiệp). Khu vực kinh tế và xã hội số nên được khuyến khích phát triển theo cơ chế chính sách mở và điều chỉnh dần bằng các luật chuyên ngành khác,” đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Lê Thu Hà kiến nghị chỉnh lý theo hướng luật quy định về chuyển đổi số trong hệ thống chính trị và hoạt động của cơ quan nhà nước. Nhà nước khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống xã hội phù hợp với quy định pháp luật.

“Chuyển đổi số không chỉ là số hóa dữ liệu mà là quá trình tái cấu trúc toàn diện hoạt động của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân dựa trên dữ liệu và công nghệ số. Nếu thể chế hóa định nghĩa này tại dự thảo, Luật sẽ trở thành điểm chuẩn thống nhất khái niệm cho các văn bản pháp luật khác,” đại biểu kiến nghị.

Cũng cho ý kiến về dự thảo luật, một số đại biểu cho rằng, "mặt bằng" chuyển đổi số của nước ta hiện nay là không đồng đều, đặc biệt là ở các địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn thì vấn đề chuyển đổi số có rất nhiều khó khăn.

Do đó, đại biểu mong muốn Luật Chuyển đổi số phải nêu ra được các chính sách để thu hút các dự án đầu tư, đặc biệt là các dự án đầu tư phát triển hạ tầng phục vụ chuyển đổi số cho các địa phương còn khó khăn về kinh tế-xã hội.

Bảo đảm tính bao trùm trong phát triển khoa học-công nghệ

Thảo luận về dự án Luật Chuyển giao công nghệ (sửa đổi) và Luật Công nghệ cao (sửa đổi), các đại biểu cho rằng, việc sửa đổi luật được xem là bước đi tất yếu, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong bối cảnh kinh tế số và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Thảo luận tại tổ, đại biểu Quàng Văn Hương (Sơn La) nhấn mạnh cần bảo đảm tính thống nhất và giữ nguyên chính sách ưu tiên cho vùng nông thôn, miền núi, hải đảo và khu vực có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn.

Đại biểu kiến nghị bổ sung nội dung “thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền” vào tiêu chí xác định công nghệ chiến lược, để bảo đảm tính bao trùm trong phát triển khoa học-công nghệ.

Đề nghị mở rộng phạm vi áp dụng công nghệ cao cho vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo, phù hợp với mục tiêu phát triển cân bằng, bền vững.

Đại biểu cũng đề nghị bổ sung lại quy định về vùng ưu tiên và thống nhất giữa Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Đầu tư và Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, tránh mâu thuẫn trong thực thi. Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị giữ chính sách ưu đãi về đầu tư, nguồn lực và quỹ đổi mới sáng tạo cho vùng khó khăn, coi đây là công cụ thúc đẩy phát triển bền vững và thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền.

Đối với dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) cho rằng Dự thảo Luật lần này không chỉ kế thừa những quy định còn phù hợp, mà bổ sung nhiều điểm mới có tính đột phá, hướng tới mục tiêu xây dựng hành lang pháp lý minh bạch, khuyến khích đầu tư, nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng công nghệ cao trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế.

Theo đại biểu, bên cạnh các tiêu chí kinh tế, danh mục tiêu chí công nghệ chiến lược (Điều 5) cần phải bổ sung tiêu chí "bảo đảm quốc phòng an ninh, dữ liệu chủ quyền". Đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí "mức độ tự chủ về công nghệ" và quy định "chu kỳ cập nhật" danh mục công nghệ./.

Nguồn: TTXVN