Thực tiễn tại Đài Truyền hình TP.HCM (HTV) cho thấy những bài học quý báu trong việc xây dựng quy trình quản lý chặt chẽ, đảm bảo chất lượng thông tin và ngăn ngừa sai sót, thậm chí là sai phạm.
Báo chí Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông đa phương tiện và mạng xã hội. Bên cạnh những thuận lợi trong truyền tải thông tin, điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng để phát tán thông tin sai lệch, gây mất ổn định trật tự xã hội.
Trong bối cảnh đó, người đứng đầu cơ quan báo chí - với trách nhiệm quản lý toàn diện từ nội dung đến đạo đức nghề nghiệp - đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hoạt động báo chí tuân thủ pháp luật và phản ánh trung thực hiện thực xã hội.
Luật Báo chí 2016 quy định rõ quyền hạn và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan báo chí. Theo đó, người đứng đầu cơ quan báo chí chịu trách nhiệm trước cơ quan chủ quản và pháp luật về mọi hoạt động của cơ quan báo chí trong phạm vi nhiệm vụ được giao.
Cụ thể, người đứng đầu cơ quan báo chí có trách nhiệm:
- Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động
- Phê duyệt kết cấu nội dung các ấn phẩm, kênh chương trình
- Chỉ đạo thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích ghi trong giấy phép
- Bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên
- Quản lý chặt chẽ hoạt động tác nghiệp của đội ngũ
Hội Nhà báo Việt Nam cũng đã ban hành "10 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam" và "Quy tắc sử dụng mạng xã hội của người làm báo Việt Nam", tạo khung chuẩn mực cho hoạt động nghề nghiệp.
Là cơ quan báo chí đa phương tiện trọng điểm với nhiều kênh truyền hình và nền tảng số, HTV đã xây dựng quy trình quản lý tác nghiệp chặt chẽ, đề cao vai trò của người đứng đầu trong kiểm soát nội dung.
1. Quy trình kiểm duyệt đa tầng
HTV áp dụng hệ thống kiểm duyệt nhiều cấp độ từ phóng viên, biên tập viên đến Ban biên tập và người đứng đầu duyệt cuối cùng. Đặc biệt tại Trung tâm Tin tức - đơn vị sản xuất khối lượng lớn nội dung hằng ngày, mọi tin bài đều phải qua nhiều lần kiểm duyệt trước khi phát sóng.
2. Đào tạo đạo đức nghề nghiệp
HTV tổ chức định kỳ các khóa tập huấn nâng cao nhận thức về đạo đức nghề báo và quy định pháp luật. Bên cạnh việc trang bị kiến thức, kỹ năng, Đài còn thường xuyên tổ chức các buổi chia sẻ giữa lãnh đạo và nhân viên về tình hình hoạt động, khó khăn, thuận lợi để xây dựng tinh thần đoàn kết và trách nhiệm nghề nghiệp.
Thông qua những buổi họp, hội thảo, diễn đàn… lãnh đạo Đài và ban phụ trách các đơn vị, đến từng phòng, tổ, đều thường xuyên chia sẻ với nhau những thông tin quan trọng về thực tế hoạt động của Đài. Thông tin đó là kết quả kinh doanh của Đài, những khó khăn và thuận lợi, những vấn đề nổi cộm có thể tác động đến tâm tư của đội ngũ… Những chia sẻ chân thành từ Ban Tổng Giám đốc và của trưởng các đơn vị trực thuộc có ý nghĩa động viên, đồng hành cùng đội ngũ, để mỗi phóng viên, biên tập viên của HTV nhận thức phải luôn làm đúng nguyên tắc và đạo đức nghề báo, không để những lợi ích vật chất nào đó trước mắt tác động tiêu cực đến sự liêm chính của nghề nghiệp.
3. Giám sát nội dung số
HTV đã hoàn thiện đội ngũ và cơ chế để phát triển truyền thông số trên các nền tảng YouTube, TikTok, Facebook... Đồng thời thường xuyên giám sát và nhắc nhở đội ngũ tuân thủ nghiêm các quy định về sử dụng mạng xã hội, tuyệt đối không chia sẻ nội dung chưa được kiểm chứng.
Từng phóng viên, biên tập viên là một “đại sứ”, một nhân tố tích cực để lan tỏa các tin, bài hay, chất lượng xuất sắc trên trang/kênh của mình.
Đi kèm với đó là thường xuyên giám sát và nhắc nhở đội ngũ tuân thủ, chấp hành nghiêm các quy định về sử dụng mạng xã hội, tuyệt đối không “like, share, comment” nội dung chưa được kiểm chứng, thông tin sai lệch… Đối với Đảng viên, thì thấm nhuần và thực hiện theo Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22 tháng 10 năm 2018 của Bộ Chính trị khóa XII về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới.
Trong bối cảnh thông tin ngày càng đa chiều, phức tạp, nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đài Truyền hình TP.HCM xác định việc tuyên truyền Nghị quyết số 35 của Bộ Chính trị và Đề án 05 ngày 19 tháng 6 năm 2020 của Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM về tuyên truyền, lan tỏa thông tin tích cực, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên mạng Internet, mạng xã hội trên địa bàn TP.HCM là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, phản ánh trách nhiệm chính trị của một cơ quan truyền thông chủ lực của Thành phố.
HTV đặt yếu tố “đúng, chuẩn” lên hàng đầu. Do đó, không vì tốc độ và sự cạnh tranh thông tin mà đội ngũ vi phạm các quy định về kiểm duyệt và đảm bảo an toàn thông tin.
4. Phối hợp liên ngành
HTV chủ động phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý kịp thời các vụ việc phát tán thông tin sai lệch. Năm 2023, khi xuất hiện các trang giả mạo cuộc thi do HTV tổ chức, lãnh đạo Đài đã phối hợp với đơn vị chức năng xác minh, xử lý triệt để để bảo vệ uy tín Đài.
Trong giai đoạn phát triển mới, báo chí sẽ đối mặt với nhiều thách thức:
- Các đối tượng lợi dụng hoạt động báo chí ngày càng tinh vi, giả danh phóng viên để phát tán thông tin gây mất ổn định.
- Sự phát triển của truyền thông đa phương tiện tạo áp lực lớn trong kiểm soát thông tin.
- Yêu cầu cân bằng giữa tốc độ và tính chính xác trong bối cảnh cạnh tranh thông tin.
- Thách thức về công nghệ kiểm soát nội dung đa nền tảng.
Từ thực tiễn tại HTV, có thể đề xuất 5 giải pháp chính:
1. Tăng cường đào tạo pháp luật và đạo đức nghề báo
Thực hiện đào tạo bài bản, thường xuyên và cập nhật liên tục cho đội ngũ nhân sự. Đặc biệt chú trọng xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về trách nhiệm xã hội, kỹ năng kiểm chứng thông tin và phương pháp tác nghiệp an toàn.
2. Ứng dụng công nghệ hỗ trợ kiểm soát nội dung
Nghiên cứu phát triển hệ thống công nghệ với khả năng nhận diện thông tin sai lệch, nội dung có hại và vi phạm bản quyền. Tích hợp trí tuệ nhân tạo trong quy trình kiểm duyệt để tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.
3. Nâng cao vị thế người đứng đầu tòa soạn
Trang bị đầy đủ kiến thức quản lý hiện đại, kỹ năng lãnh đạo và khả năng định hướng chiến lược. Xây dựng quy trình, bộ máy tham mưu xuất sắc với cơ chế kiểm tra đột xuất và định kỳ.
4. Đẩy mạnh chuyển đổi số
Thực hiện chuyển đổi số toàn diện, không chỉ trong sản xuất nội dung mà ở tất cả bộ phận với tính liên thông, liên kết chặt chẽ trong quản lý.
5. Hoàn thiện khung pháp lý phối hợp đơn vị xã hội hóa
Đặt ra và hoàn thiện các quy định chặt chẽ đối với doanh nghiệp truyền thông xã hội hóa, ngăn ngừa tình trạng lợi dụng danh nghĩa cơ quan báo chí chính thống.
Người đứng đầu cơ quan báo chí giữ vai trò trung tâm trong việc quản lý, kiểm soát hoạt động tác nghiệp, đảm bảo thông tin phù hợp với quy định pháp luật và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp.
Thực tiễn tại HTV cho thấy sự cần thiết của việc xây dựng hệ thống quản lý bài bản, kết hợp chặt chẽ giữa luật pháp, đạo đức nghề nghiệp và ứng dụng công nghệ hiện đại để phòng chống hiệu quả các hành vi lợi dụng hoạt động báo chí xâm phạm an ninh, trật tự xã hội.
Mỗi người làm báo cần gánh vác trách nhiệm cao cả, đặt lợi ích Tổ quốc, Nhân dân lên trên hết, là công dân mẫu mực để có thể tuyên truyền đúng, giúp Nhân dân hiểu đúng và ủng hộ các đường lối, chủ trương xây dựng đất nước.
Email:
Mã xác nhận: