Một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa: Rà soát, đánh giá để tăng cường các giải pháp tốt hơn

Lo lắng trước thềm năm học mới

Tuần qua, các trường THPT trên địa bàn TPHCM thông báo cho phụ huynh học sinh về một số nội dung chuẩn bị năm học mới. Trong đó, vấn đề được nhiều phụ huynh quan tâm là danh mục SGK sử dụng cho năm học mới.

Chị Xuân Mai, phụ huynh có con học lớp 11, Trường THPT Marie Curie (phường Xuân Hòa, TPHCM), cho biết, nhà trường đã công bố danh mục SGK sử dụng trong năm học 2025-2026 vào cuối tháng 6-2025 nhằm giúp phụ huynh và học sinh chủ động trang bị tài liệu học tập. Tuy nhiên, do các môn học thuộc nhiều bộ sách khác nhau nên đến thời điểm hiện tại, gia đình chưa trang bị đủ sách cho con. Thực tế nhiều năm qua cho thấy, tình trạng “sốt” SGK năm nào cũng diễn ra vào thời điểm cận kề năm học mới. Năm nay, trong bối cảnh SGK phải chỉnh sửa nhiều nội dung để phù hợp với thay đổi về sắp xếp đơn vị hành chính, việc các trường triển khai đầu sách nào càng khiến phụ huynh quan tâm nhiều hơn.

Mới đây, trước kiến nghị của cử tri tỉnh Hưng Yên đề nghị Bộ GD-ĐT triển khai một bộ SGK áp dụng chung cho học sinh cả nước, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn giải đáp, từ năm học 2020-2021, Bộ GD-ĐT triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 và SGK mới theo quy định của Luật Giáo dục 2019. Theo đó, việc dạy và học tại các cơ sở giáo dục phổ thông được thực hiện theo yêu cầu cần đạt của môn học và thống nhất trên phạm vi toàn quốc, SGK là học liệu để tổ chức dạy và học.

Các bộ sách khác nhau về ngữ liệu, cách thức thể hiện và phương pháp dạy học đối với từng nội dung, nhưng phải đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình. Do đó, học sinh học các bộ sách khác nhau không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức và yêu cầu cần đạt của chương trình. Trái lại, nguồn học liệu phong phú giúp các trường chủ động và triển khai hiệu quả hơn quá trình giảng dạy. Người đứng đầu ngành giáo dục và đào tạo cho biết, thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá; đồng thời rà soát, đánh giá thực trạng, chất lượng tổ chức thực hiện tại các địa phương và nhà trường; lắng nghe ý kiến phản biện, góp ý của cử tri để tăng cường các giải pháp chỉ đạo, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người học trong bối cảnh mới.

Kiên định mục tiêu đổi mới

Theo PGS-TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình GDPT 2018 môn Ngữ văn (nguyên Phó vụ trưởng, Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD-ĐT, chuyên trách về đổi mới chương trình và SGK sau năm 2015), thời gian gần đây, ông liên tục nhận được ý kiến của giáo viên hỏi về chủ trương “một chương trình, nhiều bộ SGK”, nêu thắc mắc liệu rằng thời gian tới có quay lại triển khai một bộ SGK dùng chung cả nước hay không? PGS-TS Đỗ Ngọc Thống khẳng định: “Các thầy cô hãy tin vào các nghị quyết và chủ trương của Đảng, Nhà nước đã ban hành, đó là cơ sở pháp lý quan trọng nhất.

Trước khi Nghị quyết số 29-NQ/TW (ban hành ngày 4-11-2013) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, cũng như Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông được thông qua, Bộ GD-ĐT đã giải trình nhiều lần, làm rõ những ưu điểm và hạn chế của chủ trương một chương trình, nhiều bộ SGK”. Trong suốt hơn 10 năm qua, dư luận xã hội, các phương tiện thông tin đại chúng và trên diễn đàn Quốc hội nhiều lần nêu lại vấn đề có nên thực hiện chủ trương này hay không.

Trước tình hình đó, gần đây nhất, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 91-KL/TW (năm 2024) về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó khẳng định tiếp tục thực hiện một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất trong cả nước, mỗi môn học có một hoặc một số SGK theo hình thức xã hội hóa việc biên soạn SGK. “Khó có một chủ trương nào đáp ứng hết mọi tình huống và nhu cầu của cuộc sống. Chúng ta chỉ có thể chọn phương án tốt hơn trong các phương án để đáp ứng đòi hỏi của đất nước trong thời kỳ mới, phù hợp với xu thế quốc tế. Những bất cập và hạn chế sẽ được khắc phục dần, bằng nhiều cách và từ nhiều phía, chứ không nên vì một con sâu không bắt được mà chặt cả cây đi”, PGS-TS Đỗ Ngọc Thống nêu ý kiến.

Tại Hội nghị Giám đốc Sở GD-ĐT năm 2025 do Bộ GD-ĐT tổ chức vào hai ngày 28 và 29/7 tại tỉnh Quảng Ninh, lãnh đạo Bộ GD-ĐT cho biết, Chương trình GDPT 2018 với nhiều điểm mới được triển khai đồng bộ với đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục từ lớp 1 đến lớp 12 trên phạm vi cả nước. Chủ trương thực hiện “một chương trình, nhiều bộ SGK” đã triển khai hiệu quả, phát huy được ưu điểm nổi bật, giúp thay đổi từ gốc đối với yêu cầu chuyển đổi từ dạy học truyền thụ kiến thức sang dạy học phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Việc đổi mới phương pháp dạy học được thực hiện ở tất cả cơ sở giáo dục, giúp học sinh phát huy tính chủ động, sáng tạo; giáo viên đóng vai trò là người tổ chức, kiểm tra, định hướng; hình thức tổ chức dạy học đa dạng, từng bước ứng dụng công nghệ tiên tiến. Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT) Thái Văn Tài cho hay, kết quả tổng hợp từ các địa phương về đánh giá cuối năm từ năm học 2020-2021 đến nay cho thấy, chất lượng học sinh đảm bảo chuẩn đầu ra và yêu cầu cần đạt của chương trình.

Đặc biệt, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 khép lại một chu trình đổi mới giáo dục trên phạm vi toàn quốc, đạt được các mục tiêu đề ra về đánh giá kết quả học tập của người học theo mục tiêu giáo dục của chương trình giáo dục, xét công nhận tốt nghiệp THPT; là cơ sở để đánh giá chất lượng dạy và học của các trường phổ thông cũng như công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục. Đây là cơ sở quan trọng để hoàn thiện các giải pháp thực hiện trong các năm kế tiếp.