"Đường băng thể chế": TP. Hồ Chí Minh cần cơ chế đột phá để hút 12 tỷ USD và vươn tầm quốc tế

Mở rộng danh mục ưu tiên, thu hút dòng vốn chiến lược

Theo Tờ trình Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh, để hiện thực hóa các mục tiêu trong 5 năm tới, Thành phố dự kiến mỗi năm cần huy động bổ sung thêm từ 8 - 12 tỷ USD. Trong số đó, nguồn chi ngân sách chỉ đáp ứng khoảng 30%.

Điểm quan trọng nhất tại lần sửa đổi này là mở rộng danh mục ưu tiên nhà đầu tư chiến lược. So với Nghị quyết 98 hiện hành, bản dự thảo nghị quyết mới bổ sung 11 nhóm dự án ưu tiên, trải rộng từ hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, y tế chuyên sâu, du lịch, văn hóa, thể thao, năng lượng sạch, logistics đến môi trường.

Ông Nguyễn Xuân Thành - Giảng viên Cao cấp Trường Chính sách Công và Quản lý Fullbright, Đại học Fullbright, nhận định: "Bản dự thảo này mở rộng phạm vi đối tượng, không chỉ bao trùm các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo mà còn bao gồm các lĩnh vực dịch vụ như y tế, giải trí cùng nhiều hạng mục hạ tầng đô thị. Theo tôi, cái này sẽ tạo điều kiện cho nhà đầu tư có thể được xem xét và xếp loại là nhà đầu tư chiến lược để được hưởng ưu đãi, tùy theo quy mô và lĩnh vực cụ thể. Bên cạnh quy định và sửa đổi cụ thể thì Quốc Hội cũng lồng ghép trao quyền lớn hơn cho địa phương đó là TP. Hồ Chí Minh những quy định cụ thể và ưu đãi với cơ chế thay vì đưa cụ thể vào Nghị quyết 98 thì trao quyền cho TP. Hồ Chí Minh, thẩm quyền thuộc về Hội đồng Nhân dân Thành phố, sẽ có thẩm quyền để quyết nghị các ưu đãi cụ thể, cơ chế đặc thù đúng tinh thần phân cấp phân quyền mạnh hơn cho địa phương."

Vượt qua ưu đãi thuế, chú trọng môi trường văn hóa

Đối với lĩnh vực công nghệ, nhà đầu tư chiến lược có những tiêu chí khác biệt.

Ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Chủ tịch Điều hành Tập đoàn Công nghệ CMC chia sẻ: "Để thu hút nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo thì đối tượng mà nhu cầu điều kiện đề ra cao. Các tiêu chuẩn môi trường sống, tiếp cận chính sách, nguồn nhân lực của quốc gia có dồi dào hay không. Chúng ta hay tập trung các chính sách thuế đất đai nhưng trong lĩnh vực này thì họ lại quan tâm đến môi trường văn hóa, môi trường làm việc. Để có môi trường này thì TP. Hồ Chí Minh phải cải thiện được nhiều thứ: giao thông, môi trường, ở sống, làm việc... phát triển xã hội để quan tâm, tin cậy. Cho nên ngoài thuế và đất đai thì cái này mình cần chú trọng."

Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung - Nguyên Viện Trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, đề xuất phương pháp tiếp cận mới: "Cái ưu đãi hỗ trợ không có 1 quy định định hình mà linh hoạt thỏa thuận giữa Nhà đầu tư chiến lược và TP. Hồ Chí Minh. Tổ chức đó cũng cần bổ sung thêm tiêu chí để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược để minh bạch và sau đó có giám sát tạo ra động lực và áp lực đối với TP. Hồ Chí Minh. Theo tôi nên thiết kế 98 theo 1 tư duy mới và cách thức mới là 1 sandbox thể nghiệm thể chế chứ không phải là nghị định nghị quyết xin làm khác trong 1 khuôn khổ pháp luật hiện hành. Nhưng cũng cần rõ TP. Hồ Chí Minh muốn làm gì và đạt mục tiêu gì. Cần xác định lĩnh vực ưu tiên thể nghiệm thể chế. Thứ 2 là xác định mục tiêu TP. Hồ Chí Minh hướng đến trong từng lĩnh vực thể nghiệm. Thứ 3 là cho phép Đảng bộ, TP. Hồ Chí Minh được làm thế nào, được làm gì và trong đó có cả tổ chức thực hiện, công cụ thực hiện bộ máy thực hiện, tuyển chọn nhân lực, đãi ngộ nhân lực..."

Khu Thương mại Tự do (FTZ): Lợi thế cạnh tranh đột phá

TP. Hồ Chí Minh đang bước vào một giai đoạn phát triển với tầm nhìn rộng mở và khát vọng lớn, trở thành một đô thị có tầm quốc tế hiện đại, và có khả năng cạnh tranh toàn cầu. Thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) được xem là một giải pháp chiến lược, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội.

Ông Phạm Quốc Long - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Gemadept, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ Hàng hải Việt Nam, nhấn mạnh:"Chúng ta rất là cần thiết có thể chế cho khu thương mại tự do thế hệ mới mà TP. Hồ Chí Minh vốn dĩ là nơi có đường biển dài và đẹp và đồng thời có rất nhiều nguồn lợi cho việc phát triển biển, phát triển dịch vụ Logistics, nhất là các cảng chuyên chuyển quốc tế, Thị Vải - Cái Mép, cảng chuyển tới Cảng Cần Giờ, cùng với đó là các khu thương mại tự do. Cho nên là cần bổ sung nội dung về các khu thương mại tự do thế hệ mới này cho Thành phố. Một là phần cảng, hai là phần Logistics, thứ ba là bên trong các dịch vụ ngân hàng, tài chính, thứ tư nữa là các kho bãi, có nghĩa là hàng hóa vào đây, lưu kho ở đây, sau đó phân, giao đi các nơi. Đây là một mô hình trọn gói của dịch vụ cảng."

Ông Lương Quang Thi - Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics và Cảng biển TP. Hồ Chí Minh, phân tích thêm về tầm nhìn khu vực:

Khu thương mại tự do nó biến TP. Hồ Chí Minh không chỉ thành một cái nơi sản xuất thông thường, mà nó biến Thành phố Hồ Chí Minh thành một cái HUB của khu vực. Không chỉ đơn thuần là miễn giảm về thuế, mà ở đây khu thương mại tự do cần chính sách thay đổi về cách tiếp cận với nhà đầu tư. Điểm rất quan trọng đối với các nước khi họ triển khai khu thương mại tự do là họ áp dụng cái luật ở đây rất là rõ ràng, minh bạch. Và ví dụ như Singapore thì họ áp dụng trong khu thương mại tự do họ áp dụng luật quốc tế, luật thương mại quốc tế và trọng tài quốc tế. Cũng như Thượng Hải họ có một chính sách rất rõ ràng, minh bạch và thậm chí rất là giống như họ biến nơi này thành một nơi mà thử nghiệm các chính sách mới của Nhà nước. Và điều đó nó giúp cho việc mời gọi nhà đầu tư một cách thuận lợi.

Thuận lợi trong thu hút nhà đầu tư sẽ tạo đà để TP. Hồ Chí Minh tăng tốc. Khi thể chế thông suốt, nguồn lực được khai phóng, Thành phố sẽ bứt phá mạnh mẽ hơn, xứng đáng vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9