Cách sơ cứu người kiệt sức khi đi bộ trong thời tiết nắng nóng

Trong những ngày nắng nóng gay gắt với nền nhiệt độ ngoài trời 36-40 độ C như hiện nay, nguy cơ sốc nhiệt khi vận động ngoài trời, như lao động, đi bộ , chạy bộ… luôn thường trực.

Bác sĩ chuyên khoa I Tôn Minh Trí, khoa Cấp cứu, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đây là tình trạng cấp cứu nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được nhận biết và xử trí kịp thời.

Theo bác sĩ Trí, dấu hiệu ban đầu của sốc nhiệt thường khó nhận biết, như cảm giác mệt mỏi bất thường, yếu sức, hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, nhịp tim và nhịp thở nhanh hơn bình thường, da có thể ẩm mát hoặc hơi nóng, kèm chuột rút và đổ nhiều mồ hôi.

Khi các triệu chứng rõ rệt hơn, người bệnh bắt đầu lú lẫn, mất ý thức, da khô nóng, tình trạng đã ở mức nguy hiểm, cần cấp cứu ngay.

Nguyên tắc quan trọng khi xử trí tình huống này là hạ thân nhiệt cho người bệnh càng sớm càng tốt. Người bệnh phải được đưa ngay vào nơi râm mát, thoáng gió, nới lỏng quần áo và tháo bỏ các vật dụng bó sát. Cách làm mát an toàn là lau cơ thể bằng khăn mát kết hợp quạt gió, làm ẩm da và chườm khăn mát hoặc đá bọc vải tại những vị trí nhiều mạch máu lớn như nách, bẹn, cổ.

Tuy nhiên, bác sĩ Trí nhấn mạnh không được dội nước đá trực tiếp hoặc ngâm toàn thân người bệnh vào nước quá lạnh khiến mạch máu co lại, gây rối loạn nhịp tim.

Trong các trường hợp nạn nhân bất tỉnh, lú lẫn, co giật; thân nhiệt từ 40 độ C trở lên (nếu đo được); có dấu hiệu suy hô hấp, tím tái, mạch yếu… cần gọi ngay cấp cứu 115.

Trong trường hợp, người bệnh còn tỉnh và không buồn nôn nhiều, nên cho uống từng ngụm nhỏ nước mát (không quá lạnh), dung dịch oresol hoặc nước thể thao chứa điện giải; tuyệt đối tránh nước đá lạnh sâu, nước ngọt có gas hoặc uống liên tục lượng lớn dễ dẫn đến sặc, nôn ói.

Người bị kiệt sức nhẹ có thể hồi phục trong vài giờ sau nghỉ ngơi và bù nước, nhưng những trường hợp nặng hơn có thể cần 24 - 48 giờ, thậm chí nhập viện. Cần theo dõi ít nhất 24 giờ để phòng các biến chứng muộn như rối loạn điện giải, suy thận.

Theo bác sĩ Trí, nguy cơ sốc nhiệt cao hơn ở vận động viên, trẻ em, người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, người lao động ngoài trời, khách du lịch chưa quen khí hậu nóng, người uống rượu hoặc dùng thuốc lợi tiểu, thuốc ảnh hưởng điều hòa thân nhiệt.

Để phòng tránh, bác sĩ Trí khuyến nghị hạn chế hoạt động ngoài trời nắng từ 10 giờ đến 16 giờ, mặc quần áo nhẹ, sáng màu, có khả năng chống nắng, thấm hút mồ hôi và đội mũ rộng vành.

Uống nước đều đặn, ngay cả khi chưa khát, khoảng 200-250 ml mỗi 20-30 phút; nghỉ giải lao ở nơi râm mát và tập luyện để thích nghi dần với thời tiết nóng.

“Chủ động phòng ngừa và nắm rõ các bước sơ cứu, có thể giảm đáng kể nguy cơ tử vong do sốc nhiệt”, bác sĩ Trí nói.