Ấn tượng sâu sắc nhất chính là sự đồng thuận rộng rãi của dư luận xã hội khi dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng xác định “bảo vệ môi trường” cùng với phát triển kinh tế - xã hội là nhiệm vụ “trung tâm”. Đây là một trong 18 điểm mới nổi bật, cho thấy bước tiến quan trọng trong nhận thức về phát triển bền vững dựa trên ba trụ cột: Kinh tế, xã hội và môi trường. Trong lịch sử nhân loại, hiếm khi hai từ “phát triển” và “bền vững” xuất hiện với tần suất dày đặc như hiện nay. Không còn dừng ở khẩu hiệu hay tuyên ngôn chính trị, phát triển bền vững đã trở thành mệnh lệnh sinh tồn. Việc đưa bảo vệ môi trường lên hàng nhiệm vụ trung tâm, song hành với phát triển kinh tế - xã hội là lựa chọn đúng đắn, văn minh và phù hợp với mục tiêu “Net Zero” (phát thải ròng bằng 0) trước năm 2050.
Tuy nhiên, lựa chọn này không thuần túy là trách nhiệm của con người với “ngôi nhà chung” trái đất, mà quan trọng còn tạo ra thời cơ và động lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Theo Báo cáo năm 2025 của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam thiệt hại khoảng 13 tỷ USD mỗi năm do ô nhiễm không khí, tương đương 4% GDP, do chi phí y tế và giảm năng suất lao động. Nếu cộng thêm các loại hình ô nhiễm môi trường khác, con số này chắc chắn còn lớn hơn rất nhiều. Phát triển kinh tế mà không tính đến chi phí môi trường chính là “vay tương lai để trả hiện tại” chính là như vậy.
Đặt sinh thái môi trường làm “thước đo” trong mỗi chính sách phát triển cũng chính là giảm bớt thiệt hại, gia tăng nguồn lực phát triển. Việt Nam đã và đang nỗ lực cụ thể hóa quan điểm coi trọng bảo vệ môi trường bằng những bước đi cụ thể. Luật Bảo vệ Môi trường 2020 đã nâng tiêu chuẩn xả thải lên ngang EU. Chính phủ đã triển khai Đề án 1 triệu ha lúa phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ giảm 10 triệu tấn CO₂mỗi năm mà còn tăng thu nhập cho nông dân thêm 15 - 20%. Chiến dịch “Chống rác thải nhựa” được ghi nhận đã giảm tới 70% túi nilon sử dụng một lần tại các siêu thị lớn. Lựa chọn này sẽ bảo đảm 3 trụ cột phát triển bền vững - kinh tế, xã hội, môi trường - không phải là ba đường thẳng song song, mà là ba chân kiềng vững chắc.
Ở cấp độ doanh nghiệp, xu hướng đặt môi trường trở thành một trong những trụ cột phát triển ngày càng thịnh hành. ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) đang định hình lại dòng vốn toàn cầu. Các quỹ đầu tư lớn thế giới tuyên bố sẽ rút vốn khỏi doanh nghiệp không có chiến lược carbon trung tính. Tại Việt Nam, VinFast không chỉ sản xuất xe điện để “bán xe” - mà để định vị Việt Nam trên bản đồ công nghệ xanh toàn cầu. Masan, Vingroup, TH True Milk đều công bố mục tiêu Net Zero vào 2050. Đây là minh chứng sống động rằng: “Doanh nghiệp nào coi môi trường là chi phí - sẽ thua; doanh nghiệp nào coi môi trường là cơ hội - sẽ thắng”.
Tất nhiên, hành trình để “bảo vệ môi trường” thực sự trở thành trung tâm, động lực phát triển không dễ dàng. Sẽ có những ngành nghề phải chuyển đổi, những thói quen phải thay đổi, những lợi ích ngắn hạn phải hy sinh. Nhưng lịch sử đã chứng minh mọi bước tiến văn minh đều bắt đầu từ việc từ bỏ sự thoải mái cũ. Trước việc khó, đòi hỏi sự quyết đoán và một tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Để đạt mục tiêu, cần sự chung sức, đồng lòng của cả hệ thống chính trị và trên hết là sự ủng hộ của người dân. Bởi không ai khác, chính người dân là người thụ hưởng thành quả bảo vệ môi trường.
Một bầu không khí sạch hơn, nguồn nước an toàn hơn, ít bệnh tật hơn, tuổi thọ cao hơn, thời gian sống khỏe kéo dài hơn là điều mà ai cũng mong muốn. Nhưng mong muốn mà không hành động, hiện thực sẽ không đến. Đó là trách nhiệm của mỗi cộng đồng và mỗi người chúng ta, không phải ngày mai, mà ngay từ hôm nay, với bước đầu tiên là sự ủng hộ xu hướng không thể đảo ngược: Đưa “bảo vệ môi trường” trở thành nhiệm vụ trung tâm trong kỷ nguyên mới.
Nguồn: HNM
Email:
Mã xác nhận: