Tác phẩm có quy mô độc bản, được chế tác hoàn toàn thủ công từ gỗ Cẩm quý hiếm, với kích thước dài 8m33, rộng 1m70, dày 16cm, đạt hai kỷ lục Việt Nam: Tác phẩm tranh điêu khắc thủ công “Vinh quy bái tổ” trên gỗ liền khối lớn nhất Việt Nam. Tranh gỗ “Vinh quy bái tổ” có số lượng nhân vật nhiều nhất Việt Nam.
Tác phẩm tranh gỗ “Vinh quy bái tổ”
Bức tranh tái hiện sinh động hành trình khoa bảng của người Việt xưa – từ thuở nhỏ học với thầy đồ, đến lều chõng đi thi Hương, thi Hội, thi Đình, đề danh bảng vàng và được vua ban ân tứ trở về làng trong lễ “vinh quy bái tổ”.
Nghệ nhân Bùi Trọng Lăng - Tác giả tác phẩm cho biết:
Trên bức tranh có đầy đủ tầng lớp nhân dân ra đón rước như sĩ, nông, công, thương, ngư, tiều, canh, mục... Điểm đặc biệt là chúng tôi đã khéo léo lồng ghép các biểu tượng văn hóa – lịch sử như Ngọ Môn, Điện Thái Hòa của Kinh thành Huế, trường thi Nam Định và Văn Miếu với bia Tiến sĩ hai bên, nhằm thể hiện sự giao hòa, nối tiếp truyền thống hiếu học của dân tộc.
Không chỉ là niềm vinh dự của người đỗ đạt, “vinh quy bái tổ” còn là biểu tượng sâu sắc của đạo lý tôn sư trọng đạo, hiếu lễ, đoàn kết làng xã và khát vọng phụng sự đất nước. Hình ảnh ấy được xem như tấm gương sáng khuyến khích sự học, đề cao hiền tài – những người đem trí tuệ, nhân cách và tài năng cống hiến cho quốc gia.
Phát biểu tại buổi lễ, Tiến sĩ Lê Xuân Kiêu – Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám nhấn mạnh:
Vinh quy bái tổ không chỉ là việc tôn vinh người học giỏi mà còn nhắc nhở về trách nhiệm phụng sự đất nước. Tác phẩm này mang nhiều giá trị giáo dục, góp phần truyền cảm hứng trọng dụng nhân tài, phát triển giáo dục, đặc biệt trong việc đào tạo những người có tài – có đức – có tinh thần phụng sự quốc gia, dân tộc.
Cùng quan điểm, PGS.TS Bùi Hoài Sơn – Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng:
Trong bối cảnh giới trẻ chịu nhiều tác động và phân tâm từ đời sống hiện đại, việc giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc chính là điểm tựa tinh thần, giúp định hướng nhân cách. Các nghệ nhân đã mang đến cách tiếp cận mới, hấp dẫn hơn, giúp thế hệ trẻ thêm yêu và tự hào về văn hóa Việt Nam.
Một số họa tiết trên bức tranh “Vinh quy bái tổ”
Tác phẩm “Vinh quy bái tổ” được đặt tại Nhà Thái Học, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, trở thành điểm nhấn đặc biệt trong không gian Tiền Đường, góp phần giúp công chúng – đặc biệt là thế hệ trẻ – hiểu sâu sắc hơn về truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo và tinh thần phụng sự đất nước.
Sự hiện diện của bức tranh không chỉ tôn vinh trí tuệ và nhân cách Việt Nam, mà còn khẳng định sứ mệnh của Văn Miếu – Quốc Tử Giám trong việc gìn giữ, phát huy giá trị di sản văn hóa, khơi dậy tinh thần hiếu học và hun đúc nhân tài cho quốc gia.
Đồng thời, đây cũng là dịp tôn vinh bàn tay tài hoa của các nghệ nhân làng nghề – những người góp phần làm sống dậy tinh hoa mỹ nghệ Việt, đưa giá trị văn hóa truyền thống hòa nhịp cùng hơi thở thời đại.
HOÀNG VIỆT - VĂN PHÒNG ĐẠI DIỆN HTV TẠI HÀ NỘI