Khơi thông giải ngân vốn ODA cho hạ tầng các tỉnh phía Nam

Hơn 30 năm qua, nguồn vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài đã góp phần quan trọng trong phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội Việt Nam, đặc biệt ở khu vực phía Nam, với những công trình tiêu biểu như cầu Mỹ Thuận, cầu Cần Thơ, cao tốc Bến Lức - Long Thành hay tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên.

Tuy nhiên, tiến độ giải ngân vẫn là “nút thắt” ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư công. Nghị định 242/2025 của Chính phủ được xem là bước hoàn thiện khung pháp lý về quản lý, sử dụng vốn ODA, hướng tới rút ngắn quy trình, tăng phân cấp và khơi thông dòng vốn cho đầu tư phát triển.

Dự án kiểm soát thoát lũ đô thị do Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) phối hợp với UBND TP. Hồ Chí Minh triển khai hiện đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Việc Nghị định 242 được ban hành đã tạo ra tác động ngay lập tức khi tăng cường quyền chủ động cho địa phương, rút ngắn quy trình phê duyệt và đơn giản hóa công tác quản lý dự án.

Ông Nguyễn Bá Hùng - Chuyên gia Kinh tế trưởng, Văn phòng Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) Việt Nam: “Cùng với việc đơn giản trong phê duyệt, Nghị định cũng đơn giản hóa quá trình quản lý dự án như quy trình thực hiện. Đây cũng là những nội dung rất tích cực và cho chúng ta thấy có ngay tác dụng”.

Các địa phương đánh giá, những quy định mới trong Nghị định 242 đã tháo gỡ đáng kể các vướng mắc tồn tại lâu nay. Việc cho phép bỏ bước đề xuất dự án hay trao quyền phê duyệt đối với dự án quy mô nhỏ giúp rút ngắn thời gian và tăng tính chủ động cho cơ quan thực hiện.

Ông Lê Hữu Thái - Phó Trưởng phòng, phụ trách Phòng Kế hoạch - Đầu tư, Ban Giao thông TP. Hồ Chí Minh: “Bỏ quy định về đề xuất dự án trong thủ tục chuẩn bị vốn ODA giúp rút ngắn thời gian cho chúng tôi từ 6 tháng đến 1 năm. Thời gian thẩm định cũng được rút ngắn hơn, việc phân cấp và phân quyền cho địa phương chủ động lập, điều chỉnh dự án rất thuận lợi”.

Ông Trần Quang Sơn - Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Đắk Lắk: “Các ràng buộc giữa vốn vay lại và tỷ lệ vay lại đã được tháo gỡ đáng kể trong nghị định này. Việc phân cấp mạnh hơn cho các dự án hỗ trợ kỹ thuật và các thủ tục liên quan như lựa chọn ngân hàng nay đã hoàn toàn do địa phương chủ động”.

Theo Bộ Tài chính, trọng tâm của Nghị định 242 là tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của cơ quan chủ quản – khi cho phép tự phê duyệt, tự chịu trách nhiệm với khoản vay, đồng thời giảm tầng lớp trung gian, giúp quá trình triển khai linh hoạt và hiệu quả hơn. Bộ cũng cam kết sẽ đồng hành, hướng dẫn kịp thời để đảm bảo mỗi đồng vốn ODA được sử dụng đúng mục tiêu, đúng tiến độ.

Bà Nguyễn Thị Diệu Trinh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nợ và Kinh tế đối ngoại, Bộ Tài chính: “Mục tiêu lớn nhất của Nghị định 242 là tăng cường minh bạch trong thể chế, phân cấp và phân quyền rõ ràng. Các cơ quan chủ quản sẽ tự chịu trách nhiệm khoản vay, tự phê duyệt, không còn các khâu trung gian”.

Tám tháng qua, Việt Nam đã huy động gần 450 triệu USD vốn ODA và vay ưu đãi, song tỉ lệ giải ngân mới đạt hơn 15% kế hoạch. Trong bối cảnh đẩy mạnh phân cấp và hoàn thiện mô hình chính quyền hai cấp, Nghị định 242 đi vào thực tiễn không chỉ giúp rút gọn thủ tục mà còn nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, biến vốn ODA thành nguồn lực thực chất cho tăng trưởng và phát triển bền vững.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9