Chẩn đoán sớm - chìa khóa nâng cao hiệu quả điều trị ung thư dạ dày

Những bước tiến kỹ thuật giúp phát hiện sớm

Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư phổ biến tại Việt Nam cũng như khu vực châu Á. Điều kiện tiên quyết để điều trị thành công bệnh lý này là phát hiện ở giai đoạn sớm.

“Tỷ lệ sống sau 5 năm ở bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn đầu có thể lên đến hơn 95%, nếu được điều trị đúng phác đồ”, bác sĩ Long khẳng định.

Điểm khó trong chẩn đoán ung thư dạ dày nằm ở chỗ bệnh thường diễn tiến âm thầm, ít biểu hiện rõ rệt trong giai đoạn đầu.

Nhiều bệnh nhân chỉ được phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ hoặc thực hiện nội soi theo chỉ định tầm soát. Không ít trường hợp đến bệnh viện khi khối u đã tiến triển, trong khi trước đó chỉ nghĩ là đau dạ dày thông thường.

Bác sĩ Long cảnh báo: “Nếu đau bụng kéo dài trên hai tuần, nhất là về đêm, uống thuốc không khỏi thì cần nội soi dạ dày và thực hiện sinh thiết để xác định chính xác nguyên nhân”.

Đáng chú ý, khoảng 20% ca ung thư dạ dày hiện nay xảy ra ở người dưới 40 tuổi, trong đó có cả bệnh nhân mới hơn 20 tuổi nhưng chỉ được phát hiện ở giai đoạn trễ.

Do đó, ông khuyến nghị nên nội soi dạ dày định kỳ sau 40 tuổi, kể cả khi không có triệu chứng, đặc biệt đối với nhóm người có yếu tố nguy cơ như viêm dạ dày mạn tính, nhiễm vi khuẩn HP, tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày, thường xuyên sử dụng thực phẩm lên men, hun khói, hút thuốc lá ...

Với sự phát triển mạnh mẽ của y học hiện đại, việc phát hiện tổn thương ở giai đoạn sớm đang trở nên khả thi hơn.

“Trước đây chỉ phát hiện được tổn thương có kích thước trên 1cm. Nay nhờ công nghệ nội soi phóng đại, nội soi nhuộm màu và đặc biệt là ứng dụng trí tuệ nhân tạo, các tổn thương nhỏ hơn 1 cm cũng có thể được nhận diện”, bác sĩ Long cho biết.

Nếu nội soi phát hiện tổn thương nghi ngờ, bác sĩ sẽ sinh thiết mô để xác định tế bào ung thư và lên kế hoạch điều trị phù hợp.

Với tổn thương nhỏ, có thể cắt bỏ qua nội soi; tổn thương lớn hơn sẽ được phẫu thuật cắt dạ dày. Trong các ca phát hiện sớm, phẫu thuật nội soi giúp bảo tồn phần lớn dạ dày và duy trì chất lượng sống cho người bệnh.

Một trường hợp điển hình là bệnh nhân L.T.H. (22 tuổi), được phát hiện ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm nhờ khám sức khỏe định kỳ .

Sau khi được phẫu thuật nội soi cắt phần dạ dày và nạo hạch triệt để, người bệnh không cần hóa trị sau mổ. Hơn 5 năm sau phẫu thuật, bệnh nhân vẫn khỏe mạnh, đã lập gia đình và sinh con, không có dấu hiệu tái phát hay di căn.

Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là yếu tố nguy cơ quan trọng nhưng không phải ai nhiễm HP cũng sẽ mắc ung thư.

Tỷ lệ chuyển thành ung thư ở người nhiễm HP chỉ khoảng 1-2 người/1.000 người. Việc phát hiện và điều trị triệt để HP đúng thời điểm có thể giảm nguy cơ đáng kể.

Phẫu thuật nội soi, bước tiến lớn trong điều trị ung thư dạ dày

Phẫu thuật nội soi điều trị ung thư dạ dày là bước tiến nổi bật trong 10-15 năm qua. Thạc sĩ, bác sĩ Trần Quang Đạt (Khoa Ngoại tiêu hóa, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết: “Trước đây phẫu thuật mổ mở với vết mổ lớn gây đau nhiều và phục hồi chậm. Nay, phẫu thuật nội soi chỉ cần rạch da khoảng 5mm đến 1cm, ít đau, ít mất máu và bệnh nhân có thể hồi phục nhanh chóng”.

Phẫu thuật nội soi đặc biệt hiệu quả ở giai đoạn sớm hoặc với khối u còn nhỏ. Trong trường hợp ung thư đã di căn rộng hoặc bệnh nhân có bệnh lý nền nặng như tim mạch, hô hấp, cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi can thiệp.

Thông thường, bệnh nhân có thể vận động sau 12 giờ, ăn uống trở lại sau 1-2 ngày và xuất viện sau 5-6 ngày. Một nghiên cứu tại bệnh viện cho thấy tỷ lệ biến chứng gần như bằng 0%.

Bác sĩ Đạt dẫn chứng trường hợp cụ ông 81 tuổi bị ung thư dạ dày, đồng thời mắc tiểu đường và tăng huyết áp. Sau khi được tư vấn kỹ lưỡng, bệnh nhân đồng ý phẫu thuật nội soi.

Ca phẫu thuật diễn ra thành công, và chỉ một ngày sau mổ, bệnh nhân đã có thể đi lại quanh khoa, ba ngày sau ăn cháo và xuất viện sau 6 ngày. Đến nay, bệnh nhân vẫn khỏe mạnh và tái khám đầy đủ.

Sau phẫu thuật cắt dạ dày, bệnh nhân cần điều chỉnh chế độ ăn uống: chia nhỏ bữa ăn (6-7 lần/ngày), ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu, hạn chế thực phẩm gây kích ứng. Do thay đổi cơ chế hấp thu, người bệnh dễ thiếu sắt và vitamin B12, nên cần được theo dõi và bổ sung dinh dưỡng định kỳ.

Bên cạnh thể chất, yếu tố tinh thần đóng vai trò không nhỏ. “Tập luyện thể chất, duy trì tinh thần lạc quan và tái khám đúng hẹn là ba yếu tố quan trọng giúp người bệnh phục hồi tốt và phát hiện sớm nếu có nguy cơ tái phát”, bác sĩ Long nhấn mạnh.

Hiện nay Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai ứng dụng kỹ thuật sinh thiết lỏng - một phương pháp xét nghiệm tế bào ung thư tự do trong máu. Phương pháp này có thể phát hiện sớm nguy cơ tái phát, mang lại hiệu quả cao hơn so với các xét nghiệm định kỳ thông thường.