Giới chức Mỹ ngày 28/11 thông báo loạt biện pháp hạn chế nhập cư sau vụ Rahmanullah Lakanwal 29 tuổi, công dân Afghanistan, bắn 2 lính Vệ binh Quốc gia gần Nhà Trắng, khiến nữ binh sĩ thiệt mạng và người còn lại nguy kịch. Bên cạnh đó, Mỹ cũng dừng xử lý mọi hồ sơ tị nạn và ngừng cấp visa cho công dân Afghanistan. Chính sách nhập cư của Mỹ sẽ ảnh hưởng trước những quyết định của chính quyền Trump. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi vụ bắn 2 lính Vệ binh Quốc gia gần Nhà Trắng, khiến nữ binh sĩ thiệt mạng và người còn lại nguy kịch là “tấn công khủng bố”. Theo Hãng tin Reuters, ngày 27/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ tạm dừng vĩnh viễn việc tiếp nhận người di cư từ tất cả các quốc gia “Thế giới thứ ba”.

Ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẽ tạm dừng vĩnh viễn việc di cư từ tất cả các quốc gia Thế giới thứ ba để cho hệ thống của Mỹ hoàn toàn phục hồi.

Ông cũng tuyên bố sẽ chấm dứt mọi phúc lợi và trợ cấp liên bang cho “những người không phải công dân”, đe dọa sẽ đảo ngược “hàng triệu” trường hợp được chấp nhận nhập cư dưới thời người tiền nhiệm Joe Biden.

Ngoài ra ông cho biết sẽ tước quyền nhập tịch đối với những người di cư làm phương hại đến sự yên bình trong nước, và trục xuất bất kỳ người nước ngoài nào là gánh nặng xã hội, rủi ro an ninh, hoặc không phù hợp với nền văn minh phương Tây.

Trước đó Mỹ cũng tuyên bố tạm dừng các thủ tục nhập cư của người Afghanistan và ra lệnh xem xét những người đã ở Mỹ, đồng thời xem xét lại mọi “thẻ xanh” của 19 quốc gia, bao gồm Afghanistan, Haiti, Somalia và Sudan.

Theo Hãng tin Bloomberg, các cơ quan điều tra vẫn đang làm rõ động cơ của nghi phạm trong vụ tấn công khiến binh sĩ Vệ binh Quốc gia thiệt mạng. Nhưng vụ việc này đã trở thành chất xúc tác cho những động thái mạnh tay hơn của chính quyền Tổng thống Trump đối với vấn đề người nhập cư.

Thuật ngữ “các nước Thế giới thứ ba” là cách phân loại ra đời từ thời Chiến tranh Lạnh, dùng để chỉ những quốc gia không thuộc phe tư bản phương Tây hay phe xã hội chủ nghĩa Liên Xô.

Qua thời gian, cụm từ này dần mang hàm ý phân biệt và bị xem là lạc hậu, vì gắn liền với ý niệm “những nước nghèo hơn và kém phát triển”.

Do đó nhiều tổ chức quốc tế hiện chuyển sang dùng các khái niệm trung tính hơn như “quốc gia đang phát triển” hoặc “nước thu nhập thấp và trung bình”.

Liên hợp quốc kêu gọi Washington tuân thủ nghĩa vụ bảo vệ người tị nạn theo Công ước 1953, Mỹ sẽ đình chỉ xem xét cấp quy chế tị nạn trong thời gian dài.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Mỹ dự định ngừng xem xét cấp quy chế tị nạn trong thời gian dài, nhấn mạnh Washington "không muốn họ". Hôm 30/11, khi được các phóng viên hỏi lệnh đình chỉ xem xét cấp quy chế tị nạn sẽ kéo dài bao lâu, ông Trump nói rằng "Không có giới hạn về thời gian, nhưng có thể sẽ diễn ra trong thời gian dài".

Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem cùng ngày cho biết chính quyền tin rằng Rahmanullah Lakanwal, người di cư Afghanistan bị cáo buộc bắn hai lính Vệ binh Quốc gia gần Nhà Trắng hôm 26/11, chưa bị "cực đoan hóa" cho đến khi chuyển đến sống ở Mỹ. Bà nói thêm rằng cơ quan điều tra đang tìm kiếm thông tin bổ sung từ gia đình nghi phạm và những người khác.

Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết 19 quốc gia sẽ bị ảnh hưởng bởi động thái này, trong đó có Afghanistan, Cuba, Haiti, Iran và Myanmar. Đây là những nước đã bị Mỹ áp đặt biện pháp hạn chế đi lại kể từ tháng 6.

Nghi phạm Lakanwal, công dân Afghanistan 29 tuổi, đã bị bắt và buộc tội giết người cấp độ một. Người này từng là thành viên "lực lượng đối tác" do Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ CIA hậu thuẫn để đối phó Taliban trong xung đột tại Afghanistan.

Lakanwal nhập cảnh vào Mỹ trong khuôn khổ chương trình tái định cư do chính quyền cựu tổng thống Joe Biden triển khai, sau khi quân đội nước này rút khỏi Afghanistan hồi năm 2021.

Nghi phạm được cấp quy chế tị nạn vào tháng 4/2025 dưới thời Tổng thống Trump. Tuy nhiên, giới chức Mỹ ban đầu đổ lỗi cho chính quyền tiền nhiệm đã không thẩm tra kỹ lưỡng khi cho phép Lakanwal nhập cảnh.

Mỹ tuyên bố sẽ rà soát toàn bộ thẻ xanh cấp cho người nhập cư từ 19 nước bị xếp vào diện “đáng quan ngại” sau vụ nổ súng này. Thông báo trên được Giám đốc Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ USCIS Joe Edlow viết trên X: “Theo chỉ đạo của Tổng thống Donald Trump, tôi đã ra lệnh tiến hành một cuộc tái kiểm tra toàn diện và nghiêm ngặt với mọi thẻ xanh của mọi công dân đến từ các quốc gia đáng quan ngại”.

Khi được hỏi về danh sách “các quốc gia đáng quan ngại”, USCIS xác nhận tham chiếu tới sắc lệnh công bố hồi tháng 6. Trong 19 quốc gia này có Afghanistan, Myanmar, Chad, Congo, Guinea Xích Đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Somalia, Sudan, Yemen, Burundi, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan và Venezuela.

Bộ An ninh Nội địa DHS cho biết: “Toàn bộ quy trình xử lý hồ sơ nhập cư liên quan đến người Afghanistan sẽ bị dừng ngay lập tức để xem xét lại quy trình an ninh - thẩm tra”.

Bên cạnh đó, chính quyền ông Trump cũng sẽ xem xét lại tất cả các trường hợp tị nạn được chấp thuận dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden.

Từ năm 2021 đến nay, hơn 190.000 người Afghanistan đã tái định cư tại Mỹ, theo Bộ Ngoại giao Mỹ. Tuy nhiên, sau vụ nổ súng, Tổng thống Trump cáo buộc chính quyền tiền nhiệm “đưa mối đe dọa vào trong nước”.

Trong bài phát biểu từ Mar-a-Lago đêm 27/11, ông Trump nói: “Chúng ta phải tái xét toàn bộ người Afghanistan vào Mỹ dưới thời ông Biden và đảm bảo trục xuất bất kỳ ai không mang lại lợi ích cho đất nước này”.

Ông Trump cũng nhấn mạnh con số 20 triệu người nước ngoài không được thẩm tra đã vào Mỹ trong thời ông Biden, coi đây là mối đe dọa an ninh quốc gia lớn nhất.

Việc rà soát lại thẻ xanh - vốn là giấy tờ xác nhận tình trạng thường trú hợp pháp - mở ra khả năng đảo ngược nhiều hồ sơ định cư đã ổn định, tạo ra làn sóng lo ngại lớn trong cộng đồng nhập cư. Quyết định này cũng phù hợp với lập trường cứng rắn của ông Trump đối với chương trình tị nạn và nhập cư ngay từ đầu nhiệm kỳ.

Giới quan sát nhận định Washington đang bước vào giai đoạn siết nhập cư mạnh nhất nhiều năm qua, trong bối cảnh tranh luận về an ninh và di dân tiếp tục chia rẽ nước Mỹ. Chương trình cũng xin kết thúc tại đây. Cám ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Kính chào tạm biệt.

>>> Xin mời quý vị đón xem chương trình "Nhìn ra thế giới" lúc 7 giờ 30 phút thứ 3-5-7 trên kênh HTV9