Năm 2025, TP. Hồ Chí Minh được Thủ tướng Chính phủ giao một kế hoạch đầu tư công kỷ lục: Gần 119.000 tỷ đồng - số vốn lớn nhất từ trước đến nay được giao cho một địa phương. Đây là minh chứng cho quyết tâm của Trung ương trong việc nâng cấp hạ tầng, tạo động lực phát triển vùng. Tuy nhiên, áp lực về thời gian và khối lượng công việc đang đặt ra một bài toán đầy thách thức cho thành phố.

Tính đến hết ngày 11/9/2025, TP. Hồ Chí Minh đã giải ngân được hơn 53.863 tỷ đồng, đạt tỉ lệ 45,2% tổng kế hoạch vốn. Con số này không chỉ là mức cao nhất trong 5 năm qua mà còn tiệm cận với kết quả giải ngân chung của cả nước (46,3%). Đây là một thành tựu đáng ghi nhận, cho thấy những nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị thành phố.

Đánh giá về kết quả này, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hoài - Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh châu Á của Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh đã chỉ ra những điểm sáng ấn tượng: "Năm 2025 tôi nghĩ đó là một cái một cái điểm sáng mặc dù là chúng ta nói là tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công tiệm cận với tỷ lệ của cả nước nhưng mà chúng ta phải hiểu là cái khối lượng vốn đầu tư công của thành phố Hồ Chí Minh gần như là đứng đầu ờ của cả nước bởi vì cái các cái dự án của thành phố Hồ Chí Minh là nó mang tính là coi như tầm quốc gia và mang tính là vùng".

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hoài, việc giải ngân không chỉ dừng lại ở con số, mà còn được thực hiện một cách có định hướng, tập trung vào những dự án mang tính đột phá:

Thêm vào đó, hiệu quả sử dụng vốn của thành phố cũng được đánh giá cao, khẳng định vai trò của đầu tư công trong kích thích tăng trưởng (GRDP): "cụ thể là cứ ba đồng chi tiêu đồng tư đầu tư công thì tạo ra một đồng GRDP" điều này một phát triển cao so với hiện trạng đầu tư trong khu vực châu Á trước kia.

Các điểm sáng này không chỉ là thành tích của riêng ngành kế hoạch và đầu tư mà còn là kết quả của sự quyết liệt, đồng bộ của toàn bộ hệ thống chính trị thành phố, đặc biệt là việc hình thành các tổ công tác xuống tận phường xã để giải quyết vướng mắc cụ thể.

Tuy nhiên, với 45,2% vốn đã giải ngân, Thành phố vẫn còn tới 65.236 tỷ đồng cần phải "chạy đua" trong 3 tháng cuối năm để đạt mục tiêu 100%. Áp lực này được cụ thể hóa bằng con số: gần 600 tỷ đồng mỗi ngày cần được giải ngân. Đây là một con số thách thức, đòi hỏi sự huy động tổng lực và những giải pháp mang tính đột phá.

Một diễn biến đáng lưu ý là tốc độ giải ngân đã có dấu hiệu chững lại trong tháng 7 và tháng 8 vừa qua. Nguyên nhân được Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hoài lý giải là do những thay đổi mang tính hệ thống và luật pháp.

Việc điều chỉnh các dự án cũ theo Luật Đầu tư công mới đã tạo ra một khoảng thời gian chờ đợi nhất định. Bên cạnh đó, việc TP. Hồ Chí Minh triển khai mô hình chính quyền hai cấp cũng đòi hỏi sự thích nghi từ bộ máy quản lý Nhà nước:

Ngoài những nguyên nhân khách quan về chính sách, rào cản lớn nhất và dai dẳng nhất đối với TP. Hồ Chí Minh vẫn là công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư – hay còn gọi là giải phóng mặt bằng. Hầu hết các dự án trọng điểm đều là các công trình hạ tầng giao thông như Vành đai 3, nút giao An Phú, Rạch Xuyên Tâm, đi qua các khu dân cư đông đúc.

Thực tế, tỉ lệ vốn giải ngân nằm trong phần giải phóng mặt bằng của đa số dự án chiếm số lượng rất lớn, có dự án lên đến hơn 1/2 hoặc 1/3 tổng vốn. Giải quyết được tồn tại, vướng mắc này là yêu cầu cấp bách trong giải ngân đầu tư công hiện nay.

Để hoàn thành mục tiêu, lãnh đạo thành phố đã chỉ đạo quyết liệt việc thành lập nhanh các tổ công tác để hỗ trợ các địa phương, trực tiếp tháo gỡ khó khăn tại cơ sở. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hoài hoàn toàn đồng tình với giải pháp này nhưng lưu ý cần phải có sự kết hợp mang tính hệ thống:

Bên cạnh giải pháp về tổ chức, các chuyên gia cũng đề xuất những giải pháp mang tính kỹ thuật và quản lý, như đẩy mạnh thi công 3 ca, 4 kíp tại những nơi đã có đất sạch, ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (A.I.) để rút ngắn thời gian thẩm định dự án, và thực hiện cơ chế một cửa liên thông đối với các dự án liên tỉnh.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thời gian còn lại rất eo hẹp, một triết lý hành động đã được Giáo sư Nguyễn Trọng Hoài đề xuất, đó là chuyển từ chiều rộng sang chiều sâu: "Tuy vậy, chúng ta không nên quá nóng vội mà cần làm việc thật cẩn trọng. Về mặt kỹ thuật, phải chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết, đặc biệt là trong quá trình thương lượng, đền bù và giải phóng mặt bằng, cần đạt được sự đồng thuận cao từ người dân để quá trình này diễn ra nhanh chóng và hiệu quả".

Và thay vì cố gắng dàn trải để đạt con số 100% bằng mọi giá, Thành phố nên tập trung nguồn lực để hoàn thành dứt điểm các dự án trọng điểm.

Kết luận về phương châm hành động này, Giáo sư Hoài nhấn mạnh mục tiêu cao nhất không phải là con số giải ngân đẹp, mà là sự đồng thuận và chất lượng cuộc sống người dân.

Với tinh thần quyết liệt của lãnh đạo thành phố, cùng với sự nỗ lực của các sở ban ngành và sự đồng thuận của người dân, TP. Hồ Chí Minh hoàn toàn có cơ sở để kỳ vọng vào một kết quả giải ngân tích cực, mang lại những công trình hạ tầng chất lượng, tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng GRDP, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9