Nền kinh tế toàn cầu đang chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ về môi trường hoạt động. Theo giới chuyên gia, nếu những năm 2000 đánh dấu bước chuyển từ giao dịch off-line sang on-line, thì hiện nay làn sóng chuyển dịch lần thứ hai đang diễn ra: từ on-line sang on-chain. Trong xu thế này, mọi hoạt động kinh tế sẽ được vận hành trên nền tảng blockchain và được mã hóa minh bạch.

Bắt nhịp với xu hướng đó, TP. Hồ Chí Minh đã có bước đi tiên phong và đột phá khi chính thức ra mắt Liên minh Kinh tế on-chain toàn cầu. Sự kiện quan trọng này vừa diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu năm 2025 được tổ chức ngay tại TP. Hồ Chí Minh.

Liên minh Kinh tế on-chain toàn cầu vượt xa khuôn khổ của một hiệp hội nghề nghiệp thông thường để trở thành mô hình thử nghiệm mang tính đột phá. Trong đó, Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh giữ vai trò "bệ đỡ" về chính sách, tạo nền tảng cho "động cơ" vận hành là các doanh nghiệp công nghệ và định chế tài chính.

Nhận định về vấn đề này, ông Dominic Scriven - Chủ tịch Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ đầu tư Dragon Capital cho rằng, bước đi quan trọng trước mắt là nâng cấp hệ thống, nền tảng cũng như các thông lệ tài chính hiện có. Theo ông, sự đổi mới này không chỉ phục vụ riêng Trung tâm Tài chính mà còn mang lại tác động tích cực cho toàn bộ nền kinh tế Việt Nam.

Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào các nền tảng công nghệ quốc tế, chiến lược mới tập trung kiến tạo một hạ tầng riêng do người Việt làm chủ, vận hành và tuân thủ chặt chẽ pháp luật Việt Nam. Đây được xem là minh chứng rõ nét cho tinh thần tự cường mà lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã gửi gắm.

Sự chuyển dịch tư duy từ "hạn chế" sang "mở đường", kết hợp hài hòa giữa nội lực và ngoại lực, chính là minh chứng rõ nét cho bản lĩnh làm chủ xu thế thời đại. Với bề dày 25 năm vận hành, thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh đang đứng trước bước ngoặt lịch sử: Nếu trước đây việc đưa cổ phiếu lên sàn là bước chuyển từ offline sang online, thì nay, thị trường cần một cú hích đột phá để chuyển mình sang kỷ nguyên on-chain.

Minh chứng cho nội lực vững vàng này là những con số ấn tượng tính đến tháng 11/2025: Quy mô vốn hóa toàn thị trường đạt trên 390 tỷ USD (xấp xỉ 82% GDP năm 2024). Riêng Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh hiện quy tụ 50 doanh nghiệp có vốn hóa trên 1 tỷ USD, trong đó 3 đơn vị vượt mốc 10 tỷ USD. Với thanh khoản bình quân duy trì gần 1 tỷ USD mỗi phiên, thị trường chứng khoán tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột trong việc dẫn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế.

Đánh giá về triển vọng này, ông Johan Nyvene - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HSC) nhận định: "Việc mã hóa (tokenize) các sản phẩm chứng khoán hiện hữu, nếu được triển khai trong khuôn khổ Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam, sẽ mở ra "cánh cửa" rộng lớn với đa dạng lựa chọn cho các nhà đầu tư quốc tế".

Ông cũng nhấn mạnh, song hành với thị trường truyền thống, sự hình thành của một thị trường chứng khoán được mã hóa và giao dịch on-chain sẽ tạo ra cơ hội to lớn, giúp các doanh nghiệp Việt Nam khơi thông và thu hút hiệu quả nguồn vốn nước ngoài.

Trên nền tảng nội lực vững chắc, dòng vốn ngoại được xác định là nhân tố 'chắp cánh' cho Trung tâm Tài chính quốc tế, biến nơi đây thành điểm đến của những "đại bàng" công nghệ và tài chính toàn cầu. Sự cộng hưởng giữa kỳ vọng về một thị trường cởi mở của nhà đầu tư và nhu cầu tiếp thu kinh nghiệm, tạo đà bứt phá của TP. Hồ Chí Minh chính là mảnh ghép không thể thiếu để hoàn thiện hệ sinh thái.

Hiện thực hóa tầm nhìn đó, tại Phiên đối thoại CEO 500 - TEA CONNECT (trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp gặp gỡ các quỹ đầu tư và doanh nghiệp đang xúc tiến hợp tác. Tại đây, cộng đồng doanh nghiệp đã đồng thuận cam kết sát cánh cùng TP. Hồ Chí Minh kiến tạo Trung tâm Tài chính quốc tế, khẳng định đây là bước đi chiến lược then chốt cho tương lai của đầu tàu kinh tế cả nước.

Chia sẻ về chiến lược phát triển, ông Peng Yang - Giám đốc điều hành Ant International khẳng định, việc xây dựng Trung tâm Tài chính là bước đi tất yếu. Tuy nhiên, để TP. Hồ Chí Minh duy trì đà tăng trưởng bền vững, ông nhấn mạnh sự cấp thiết phải tích hợp sâu rộng các công nghệ lõi như A.I., blockchain và fintech. Hạ tầng này sẽ giúp Thành phố không chỉ phục vụ nội địa mà còn trở thành điểm tựa hỗ trợ đắc lực cho cả khu vực Đông Nam Á.

Trước sự bùng nổ của tài sản số, Mỹ, Singapore và Liên minh châu Âu (EU) đang khẳng định vị thế dẫn đầu với những mô hình quản lý tiên tiến. Nếu Mỹ đang định hình hệ sinh thái quy mô toàn cầu thông qua nền tảng Đạo luật Genius, thì Singapore lại ghi dấu ấn với cơ chế tiếp cận linh hoạt "mở nhưng kiểm soát". Trong khi đó, EU tập trung kiến tạo hành lang pháp lý thống nhất cho toàn khối, hướng tới sự cân bằng tối ưu giữa an toàn tài chính và phát triển thị trường. Ba mô hình này hiện đang trở thành "chuẩn tham chiếu" quan trọng cho các quốc gia trong lộ trình xây dựng một thị trường số an toàn và bền vững.

Mỹ - Đạo luật GENIUS

Tháng 7/2025, bước ngoặt pháp lý quan trọng được xác lập khi Tổng thống Donald Trump ký ban hành Đạo luật Genius. Đây là khuôn khổ liên bang đầu tiên chuyên biệt về quản lý stablecoin, thay thế cơ chế phân mảnh cấp tiểu bang nhằm thiết lập chuẩn mực thống nhất cho thị trường.

Theo quy định mới, stablecoin bắt buộc phải được bảo chứng hoàn toàn bằng USD hoặc trái phiếu kho bạc ngắn hạn, đi kèm nghĩa vụ báo cáo dự trữ hàng tháng dưới sự giám sát của Cục Dự trữ Liên bang (FED) và Văn phòng Kiểm soát Tiền tệ. Giới chuyên môn đánh giá, động thái này sẽ gia tăng tính minh bạch, an toàn cho hệ sinh thái, đồng thời "mở đường" cho các định chế tài chính triển khai thanh toán số và dịch vụ lưu ký blockchain.

Song song đó, Hạ viện Mỹ cũng thông qua Đạo luật Clarity nhằm phân định rõ ranh giới pháp lý giữa chứng khoán và hàng hóa số; đồng thời phê chuẩn dự luật cấm FED phát hành tiền kỹ thuật số để hạn chế sự can thiệp sâu của nhà nước. Bộ khung pháp lý toàn diện này được kỳ vọng sẽ tạo đà vững chắc để Mỹ khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực tài sản số toàn cầu.

Singapore - Đạo luật Dịch vụ thanh toán

Tại châu Á, Singapore khẳng định vị thế trung tâm tài sản số hàng đầu nhờ chiến lược tiếp cận "kép": vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo không gian cho đổi mới. Nền tảng của chiến lược này là Đạo luật Dịch vụ Thanh toán (PSA) 2019, yêu cầu các sàn giao dịch tuân thủ quy trình cấp phép và chuẩn mực giám sát nghiêm ngặt tương đương định chế tài chính truyền thống dưới sự quản lý của MAS.

Để duy trì sự ổn định, Singapore kiên quyết loại bỏ các hình thức tiếp thị rủi ro cao như quảng cáo đại chúng hay ATM Bitcoin. Song song đó, cơ chế "sandbox" (hộp cơ chế) được xem là điểm sáng đột phá, tạo môi trường thử nghiệm có kiểm soát giúp các startup blockchain phát triển giải pháp công nghệ mới mà không gây rủi ro cho hệ thống chung.

EU - Quy định Thị trường tài sản mã hóa

Tại châu Âu, Liên minh châu Âu (EU) đang khẳng định vị thế tiên phong trong việc kiến tạo hành lang pháp lý cho tài sản số với Quy định về Thị trường tài sản mã hóa (MiCA). Đây được ghi nhận là bộ khung pháp lý toàn diện đầu tiên được áp dụng thống nhất trên toàn khối.

Theo chuẩn mực MiCA, mọi tổ chức phát hành và cung cấp dịch vụ tài sản số buộc phải được cấp phép bởi cơ quan quản lý quốc gia. Các đơn vị này phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về minh bạch rủi ro, công nghệ cũng như duy trì nguồn dự phòng tài chính để đảm bảo thanh khoản, đặc biệt đối với nhóm stablecoin.

Song song đó, EU thiết lập hệ thống phòng chống rửa tiền chặt chẽ thông qua cơ chế định danh người dùng và giám sát giao dịch. Để bảo vệ nhà đầu tư, các chế tài mạnh mẽ chống gian lận và quảng cáo sai lệch được áp dụng triệt để. Riêng với stablecoin, quy định bắt buộc về cơ chế mua lại được xem là "chốt chặn" an toàn nhằm triệt tiêu rủi ro đổ vỡ thị trường.

Mô hình cân bằng giữa kiến tạo không gian đổi mới và thiết lập hàng rào bảo vệ an toàn tài chính của các quốc gia tiên tiến đang trở thành bài học kinh nghiệm quý giá cho Việt Nam trong lộ trình phát triển kinh tế số.

Nhận định về xu thế này, Tiến sĩ Tony Trần - Đồng sáng lập kiêm Giám đốc nghiên cứu On-chain Academy (thành viên Liên minh Kinh tế on-chain toàn cầu) cho biết: "Làn sóng "token hóa" tài sản thực đang bùng nổ mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu. Đáng chú ý, Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) dự báo đến năm 2027, khoảng 10% GDP toàn cầu sẽ được giao dịch trên nền tảng blockchain".

Đánh giá về vai trò của Liên minh Kinh tế on-chain toàn cầu đối với Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh, Tiến sĩ Tony Trần ví tổ chức này như một "phòng thí nghiệm kinh tế số". Đây là nơi các mô hình on-chain mới được kiểm nghiệm nhanh chóng trong cơ chế an toàn và có kiểm soát. Theo ông, giải pháp này sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian đổi mới sáng tạo, đảm bảo TP. Hồ Chí Minh cũng như Việt Nam không lỡ nhịp trên đường đua công nghệ toàn cầu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Tiến sĩ Tony Trần đề xuất ưu tiên xây dựng một nền tảng số toàn diện, cho phép "token hóa" các tài sản của Việt Nam và đưa lên blockchain một cách nhanh chóng, an toàn. Ông đặc biệt nhấn mạnh sự cần thiết của các sàn giao dịch chuyên biệt cho từng loại tài sản như tín chỉ carbon, bất động sản hay tài sản thực. Đây sẽ là kênh phân phối hiệu quả để chào bán các sản phẩm tài chính số của Việt Nam ra thị trường quốc tế.

Song song đó, ông cho rằng cần hoàn thiện đồng bộ hệ sinh thái với các dịch vụ thiết yếu như: lưu ký tài sản, cung cấp thanh khoản và định danh số. Đây chính là các trụ cột kỹ thuật mà Liên minh Kinh tế on-chain toàn cầu cam kết hỗ trợ tối đa cho Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh.

Về nội lực, Tiến sĩ Tony Trần cho rằng cần có cơ chế khuyến khích để đặt doanh nghiệp Việt vào vị thế chủ thể tại Trung tâm Tài chính quốc tế. Việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước triển khai các mô hình kinh tế on-chain mới không chỉ tạo ra giá trị nội tại mà còn đóng góp trực tiếp vào sự thịnh vượng chung của TP. Hồ Chí Minh.

Về ngoại lực, Thành phố cần đẩy mạnh quảng bá hình ảnh và sản phẩm tài chính đặc thù ra thế giới. Mục tiêu là tạo sức hút mạnh mẽ trên ba phương diện then chốt: nguồn vốn, công nghệ và nhân tài toàn cầu.

Tiến sĩ Tony Trần khẳng định: "Tôi tin tưởng rằng, nếu phát huy tốt nội lực và tận dụng hiệu quả nguồn ngoại lực phù hợp, TP. Hồ Chí Minh hoàn toàn đủ khả năng vươn mình trở thành Trung tâm Tài chính số hàng đầu khu vực".

Định hướng phát triển này càng trở nên cấp thiết khi gần đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có những chỉ đạo quyết liệt về việc sớm đưa tài sản kỹ thuật số vào khuôn khổ quản lý. Đây không chỉ là thông điệp về an ninh tiền tệ, mà còn là sự thừa nhận chính thức đối với một nguồn lực mới đang hiện hữu. TP. Hồ Chí Minh đang chủ động đón đầu xu thế này bằng một hệ sinh thái kết nối hài hòa giữa nội lực và ngoại lực.

Đối với người dân, những điều mới mẻ đang chờ đợi phía trước. Theo quy luật phát triển, có lẽ chúng ta sẽ trải nghiệm và sống cùng on-chain trước khi thực sự hiểu cặn kẽ blockchain là gì. Điều này cũng tương tự như cách chúng ta nhìn lại quá khứ: Liệu chúng ta đã thực sự hiểu hết về thế giới "online" khi nó đã trở thành hơi thở của cuộc sống hiện đại? Câu trả lời nằm ở sự vận động không ngừng của thời đại: Cuộc sống vẫn luôn tiếp diễn và phát triển ngay cả khi chúng ta chưa kịp định nghĩa trọn vẹn về nó.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9