Đạo diễn Xuân Phượng - Cánh chim không mỏi của nghệ thuật Việt Nam

Sinh ra tại Huế trong một gia đình khá giả và giàu truyền thống, bà đã đi hết hai cuộc kháng chiến của dân tộc với nhiều vai trò, ngành nghề khác nhau như: Kỹ thuật viên thuốc nổ, y tá, phóng viên bản tin kháng chiến của Bộ Tài chính, thông dịch viên, bác sĩ nhi khoa phòng y tế khu Ba Đình, dịch và thuyết minh phim tiếng Pháp, đạo diễn phim tư liệu chiến trường…

Bà làm đạo diễn khi đã bước sang tuổi 40. Với nhiều người, điều này có vẻ lạ. Nhưng, với nghệ thuật, lại hết sức bình thường. Bởi con người, khi bước sang tuổi đó, đã thấm trong mình hầu như mọi hương vị cuộc đời.

Năm 2001, tự tay bà viết hồi ký, nhan đề "AO DAI" (Áo dài) bằng tiếng Pháp, được nhà xuất bản Plon, Paris ấn hành, còn có tựa "Áo dài, từ tu viện của những loài chim đến chiến khu Việt Minh". Cuốn sách này đã được dịch ra tiếng Anh và tiếng Ba Lan. Và cuốn sách đó chính là xương sống của cuốn hồi ký "Gồng gồng gánh gánh" của bà, do chính bà viết lại bằng tiếng mẹ đẻ.

Đối với bà, cuốn sách không chỉ là sự hồi tưởng về những chặng đường đã qua, mà còn là lời giải thích và giãi bày mà bà muốn gửi tới gia đình mình, cũng như các thế hệ mai sau. Trên từng trang viết, bà kể những câu chuyện về chiến tranh và nỗi đau của một gia đình bị chia cắt. "Gánh gánh gồng gồng" là một nhịp cầu nối để bà và gia đình hiểu nhau hơn sau thời gian xa cách, và cũng để các độc giả trẻ hiểu về lịch sử chiến đấu, hy sinh của thế hệ trước từ một trong những nữ chiến sĩ trên tiền tuyến. Cuốn sách đã gây tiếng vang trên văn đàn ngay từ khi xuất bản và được trao giải thưởng văn học Hội Nhà văn năm 2020.

Đạo diễn Xuân Phượng xúc động chia sẻ: "Cầm bút là một cái nghề quá đẹp. Cái nghề này là một cái nghiệp mà khi chúng ta đã dính vào rồi thì phải cố gắng đến cùng. Bởi vì chỉ có đi đến cùng thì chúng ta mới nhận được một cái thương ngắn ngủi tình người mà đẹp vô cùng của cuộc sống".

Hành trình từ cô y tá tuổi đôi mươi xông pha trên chiến trường đến nữ đạo diễn phim trong chiến tranh, rồi trải qua biết bao thăng trầm của cuộc sống. Song, bà chưa bao giờ từ bỏ. Bởi lẽ: "Tôi không bao giờ bỏ cuộc mà giống như cánh chim ngược gió, cứ tiếp tục chống đỡ. Mặc dù rất cam go, nhưng một khi đã chống đỡ được thì nó đem lại cho mình sự an nhiên trong lòng".

Tạp chí Văn nghệ - 8g30 Chủ Nhật hàng tuần trên kênh HTV7.